Dünya ölçü birimlerini denetleyen Paris merkezli Committee on Data for Science and Technology ye göre nesneye değil sabit sayıya temellendirilmesi gerektiğine inanılan ve eğer kabul edilirse ekim 2007 de değişebilecek ağırlık ölçü birimi..
Standart kilogram olarak bilinen bu birim platinum-iridium bir silindir blogu olup 1dm3 lük suyun ağırlığına karşılık gelen katı cisim ağırlığı olarak tanımlanmıştır.
1889 da %90 platin, %10 iridyum dan üretilen 39 mm çapında ve 39 mm yüksekliğindeki silindir temel alınmış, o gün bu gündür aynı değeri kullanıyoruz. bilim adamları çözecek şeyler bulamayınca sıkılmışlar, zaman zaman bu değeri ölçmüşler bu değerin azaldığını görmüşler(silindirin kütlesi yaklaşık 0.4 mm çapındaki kum taneciği kadar değişmiş) ve 2015 e kadar fiziksel bir cisim haricinde kilogramı tarif etmek istiyorlar, bence haklılar da kilomuzu bilelim canım.
20 mayis 2019 tarihi (dünya ölcüm günü) itibari ile platin-iridyum alisimindan olusan ve referans olarak alinan metal silindirin (asagidaki resimdeki)
yerine dogal sabitlerle tanimlanmis kilo birimi kullanilacak.
bu silindir özel kasada saklaniyor ve korumak icin üc anahtar bulunuyor ve bu üc anahtar üc farkli insanda bulunuyor. (tabi görevini tamamlayincaya kadar bu sekilde devam edecek.) bu silindirden tam olarak 7 adet üretildi ve 30 yilda bir defa disariya cikarilip, digerleriyle eslestiriliyordu. ilginc bir sekilde kasada saklanan silindir 50 mikrogram kütle kaybi yasadi yada digerlerinin üzerine kütle eklendi (hic kimse sebebini bilmiyor).
bu aslinda bircok normal hayat süren insanlar icin pek bir sey degistirmeyecek ama fen bilimleriyle ilgilenen kisiler icin önemli bir konu.
kilogramin yani sira; amper, mol ve metre de yeni tanimlanmis olacak.
eskiden referans olarak kullanilan silindire de ihtiyac kalmiyacagi icin; dünyanin neresinde olunursa olunsun, kilo dogal sabitler sayesinde üretilebilinecek ve kullanilabilenecek.
isin güzel tarafi bu sabitler sadece dünyada degil, evrensel olarak gecerli ve degismez degerlerden olusmakta. olur da insanlik ileriki zamanlarda ölcüm teknigini cok ileri derecede gelistirse bile, bu degerler degismiyor. adi üstünde sabit.
watt terazisi ve silizyum küre:
Amerika ve Kanada´daki bilim insanlarindan olusan bir grup yillar boyunca yapmis olduklari bir calisma sonunda bir watt terazisi ile 1 kilogram agirligindaki bir kütleyi elektrik gücü ile tarttilar.
Bir tarafta kütle gücü, diger tarafta da bir bobinin icinden gecen elektrik akimi sayesinde olusturulmus manyetik alan zit güc olusturuyor.
elektrik gücünün birimi olan watt dolayli olarak planck sabitine bagli.
ölcümler sonunda ilk kesin degerlere kanadalilar ulastilar ve 2018´in yaz aylarinda da amerikalilar bu degerlerin dogru oldugunu onayladilar.
bu deneyi bir kac ay önce alman bilim adamlari farkli bir sekilde gerceklestirdiler.
icindeki atom sayisini ve bir atomun agirligini belirlemek icin önce yüksek saflikta bir silizyum küre olusturdular. kürenin agirligi ile avogadro sayisini belirleyebildiler ve molar planck sabiti ile planck sabiti icin bir deger belirlediler.
