şahsın kendini birey olarak tanımlaması, kendi üzerine düşünmesi ve kendini değerlendirme becerisidir. Bunun sayesinde birey kendi çıkarlarına uygun olarak hareket edebilir. çünkü bu bilinç ile birey başka kişilere karşı sorumlu hisseder kendini ve diğerlerine karşı vaziyet alır devamında ise kendisine rol biçer. Bu bilinç kalabalık ve organik grupların içinde daha çabuk gelişir.
