siyasi, tarihsel bir realite. kemalizm, aynı avrupa'da olduğu gibi dinsel ideolojinin siyasi-kollektif hayattan çekilip, bireysel bir hale gelmesine çalışıyordu. bir nevi dini manevi dünyaya hapsediyor, reel hayatı bilimsel düşünceyle dizayn ediyordu. bunda başarılı da oldu. türkiye, uzun süre müslüman nüfuslu ülkeler arasındaki tek gelişmiş ülkeydi. ama yerli yobazlar ve emperyalizm, bu hareketi boğdu. böylece islam'da reformize olma şansını kaybedip ışid ve nusra gibi terör örgütleriyle git gide daha fazla özdeşleşmeye başladı.
mustafa kemal Atatürk 1923'te cumhuriyeti kurduğunda dini de komple silip atmamıştı henüz.
1924 anayasasinda devletin dini islamdir ibaresi var, 28 de kaldırıldı bu ibare yanlis bilmiyorsam, 37 de de laiklik ilkesi anayasaya girdi.
yani islam'ı zaman icinde devlet kademesinden çıkardı Atatürk, bu zaman zarfında da toplumu yavaşça modernlestirdi, islam'a ve islam toplumlarina yeni bir şekil verdi.
bunu ayetullah humeyni oncesi iran'a veya taliban öncesi afganistan'a, akp oncesi Türkiye'ye bakarak da anlayabilirsiniz.
bizde bu reform'un tutmama sebebi hem arkasinda rönesans gibi bir aydinlanma doneminin olmaması, hem de bunun çok uzun bir sürece değil sadece 10-15 yıl gibi kisa bir surede yapilmaya çalışılması ve toplum tabanının böyle bir talebi olmadan sadece üst kesimin talebiyle bu reformun yapılmış olmasıdır.
halbuki avrupa kabuk degistirirken bunları yapan aristokrat kesim değil bizzat halkın kendisiydi, önce rönesans ile Avrupalının kafası yerine geldi kilisenin prangalarını kırdı, ondan sonra reform ile kiliseyi prangaya vurdu, kiliseden sonra da sıra krallara ve feodal beylere geldi ve onlari da aşağı indirdiler, görüldüğü üzere devrimleri halklar yapar kişiler değil.
atamın tek hatası bu topraklar için fazla ileri düşünceli bir adam olmasıydı, toplum kendisine ayak uyduramayacak kadar gerideydi, aralarinda bir yuzyildan fazla zaman vardi.
iddia ediyorum mustafa kemal Atatürk Türk ordularında değil de yunan ordularinda gorev alsaydi şimdi turkiye ve bulgar topraklari hatta belki balkanlarin bir kısmı yunan hakimiyetine girmişti, yunanlar helen ideasini hayata geçirmiş bir super güç olmasa bile dunyada sozu gecen 3-4 devletten biri olmuştu.
