Kim tarafından ne zaman kurulduğu hakkında kesin bigilere henüz ulaşılamamıştır. Kazılarda çıkan en eski seramik örnekleri ancak i.Ö. 8. yüzyıl sonlarına ve 7. yüzyıla tarihlendirilmişlerdir. En son yerleşme katı ise i.Ö. 6. yüzyıl başlarına tarihlenebilen zemin mozaiğidir.Yazılı kaynaklara göre, eski çağlardan beri yerleşim yeri olan Kelenderis kentinin adına ilk kez yazılı olarak i.Ö. 5.yüzyılda sikkeler üzerinde rastlanılmıştır.
Antik yazarlardan Apollodoros, Kelenderisin Suriyeden gelen Sandokos tarafından kurulduğunu belirtir. Bu metinde adı geçen Sandokosun i.Ö. 2. bin Luvi-Hitit tanrılarından Şanta ile özdeş olduğu kabul edilir ki bu kült i.Ö. 1. binyılda da sürmüştür. Sandon /Sandan aynı zamanda Tarsusun da kurucusu ve baş tanrılarından biri olup, bu kentin Hellenistik ve Roma Dönemi sikkelerinin bazılarında tasvir edilmiştir. P. Mela, kentin Samoslular (Sisam) tarafından kolonize edidiğini belirtmektedir.
Akdenizin doğusu ile batısı ve Kıbrıs Adasındaki deniz yolu üzerinde önemli bir konumda bulunması ve bölgenin en elverişli limanına sahip olması, Kelenderisin önemini arttırmıştır. 1986 yılında Konya Selçuk Üniversitesinden Prof.Dr. Levent Zoroğlu başkanlığında sürdürülen arkeolojik kazılarda i.Ö. 6. yüzyıla kadar giden buluntular ele geçmiştir. Bu buluntular Silifke ve Anamur Müzelerinde sergilenmektedir. Yüzyılın sonlarında Batı Anadolu ve yakın adalardan gelen Ionialılar, Nagidos ile birlikte Kelenderiste de ticarete yönelik ilişkileri yönlendirecek ticari iskeleler kurmuşlardır.
Kelenderis ilk parlak dönemini i.Ö. 5. ve 4. yüzyıllarda yaşamıştır. Atinalıların öncülüğünde Perslere karşı kurulan Attik-Delos Deniz Birliğinin en doğudaki üyesi olmuştur. Kazılar sırasında bulunan zengin mezarlar, bir yandan kentin batı dünyası ile ilişkilerini belgelerken, aynı zamanda, doğu kültüründen de kopmadığını ortaya koymuştur. Hellenistik Çağda Mısırda kurulan Ptolamaios Krallığı ile siyasi ittifak içinde olan Kelenderis, i.Ö. 1. yüzyıldaki korsan baskınları yüzünden çok zor duruma düşmüştür. Romalıların korsanlara karşı hazırladıkları askeri harekata da katılan Kelenderisliler, Romalıların Akdeniz ticaret yolunu güvenlik altına almasından sonra ikinci parlak dönemlerini yaşamışlardır.
