ülkemizde kağıt paraların kondüsyonlarının belirlenmesinde çok büyük farklılıklar mevcut olup bu farklılıkları asgari düzeye çekebilmek için dünya standartları olan ve aşağıda türkçe ve orjinali bulunan derecelendirme esas alınmıştır. bu değerlendirmeleri iyi anlayabilmek için derecelerin tümünü okumakta büyük yarar vardır.
çil, [10]
herhangi bir kullanım, katlama veya eskime söz konusu değildir. harika bir şekilde korunmuş bu para, basımyeri, bankomat, piyasa ve kolleksiyonerce hiç kullanılmamıştır. kağıt renk kaybı ve bozulması olmaksızın temiz ve düzgündür. köşeler keskin ve sivridir, yuvarlaklaşma kesinlikle yoktur. para kendi doğal parlaklığındadır. tc merkez bankası, paralarıın basımından sonra paraları para sayma makinasında saymakta, paketlemekte ve daha sonra tedavüle sunmaktadır. bu nedenle sol üst köşeden tahmini 2-3 cm sağ tarafta oluşan minik kırıklar paraların çilliğini etkilememektedir. bu paralar çil olarak kabul edilmektedir.
çilaltı(ça) [9]
paranın tam ortasında çok hafif bir kat izi gibi, zorlukla farkedilebilen kusuru vardır ancak kağıdın yüzeyini kıran (ezilme gibi) herhangi bir kusur yoktur. tcmb basım sonrası sayım kırığı hariç diğer bankaların sayma makinalarında meydana gelen kırık veya merkezde ince bir kat olabilir ancak ikisi aynı anda olamaz. kağıt temiz ve orijinal parlaklığındadır. köşeler yuvarlaklaşmamıştır.
çok çok temiz (ççt) [8]
çok az kullanılmış güzel bir para. en fazla üç taneye kadar ince çizik (çok hafif kırık) veya bir kuvvetli kırık mevcut olabilir. kağıt temiz ve orjinal parlaklığındadır. köşeler çok az yuvarlaklaşmış olabilir. çiziğin kenarla buluştuğu noktada çok az bir yıpranma da olabilir.
çok temiz (çt) [7]
biraz daha fazla yıpranma ve kullanımın farkedilebileceği ama yine de güzel bir para. yatay ve dikey birkaç çizik yani çok hafif kırıklar olabilir. kağıt çok az kirlenmiş veya rengi hafif grileşmiş olabilir. kağıdın kendisi düzgündür yani yumuşak (ezik) değildir. çerçeve alanında yırtıklar olmasa dahi kenarlar hafif yıpranmış olabilir. köşeler de yıpranmış olabilir ancak tamamiyle yuvarlaklaşmamıştır.
temiz (t) [6]
kolaylıkla anlaşılabilecek şekilde tedavül görmüş bu para, birçok çiziklere, kırıklara ve büküklere sahip olabilir. kağıt aşırı derecede kirli değildir ancak bazı yumuşamalar olabilir. kenarlar paranın çok kullanılmış olduğunu belli eder durumda olup çerçevede ufak yıpranma yırtıkları olabilir. yırtıklar çerçevededir, dizayn alanına kadar uzamaz. çok fazla katlanmadan dolayı merkezde bir delik oluşmamıştır. renkler belirgindir ama çok parlak değildir. bir yada iki zımba deliği olağandışı yıpranma olarak sayılmaz. genel görünüm hala istenen düzeydedir.
çok iyi [5]
hırpalanmış çok kullanılmış bir para olmasına rağmen hala eksiksizdir. köşelerde daha da fazla yıpranma ve yuvarlaklaşma, çentikler (kertik) bulunabilir. yırtıklar dizayn alanına kadar uzanabilir. renk bozulması, boya lekesi olabilir. aşırı katlanmadan ötürü merkezde bir delik oluşmuş olabilir. iğne yada zımba deliği olabilir. kağıt yumuşak, gevşek olabilir ama hiçbir parça eksik değildir.
iyi[4]
iyice yıpranmış, çok kullanılmış bir para. uzun zaman tedavül görmesinden dolayı, kalın birçok çizik ve kırıklar, boya lekesi, iğne-zımba deliği, kir, renk bozulması, kenar yırtıkları, merkezde delik, yuvarlaklaşmış köşeler gibi hasarlara sahip olabilir. büyük parça eksiği bulunmaz. kağıt üzerine şekil,resim vb. çizilmiş olabilir.
orta, (o) [3]
tamamiyle gevşek, kirli, çok kullanılmış bir para. büyük parçalar yırtık-pırtık şekilde olabilir. yırtıklar daha geniş olabilir. paranın belirsiz ksıımları daha büyüktür.
zayif, (z) [2]
birçok hasardan dolayı paçavra gibi olmuş, yıpranmış, lekeli, parçaları eksik, şekiller çizilmiş, daha büyük delikleri olan bir paradır. parçaları bir arada bant tutuyor olabilir. düzgün olmayan kenarlar kesilip düzeltmiş olabilir
