Buna sadece ticaretle uğraşanlar dahil değil. Vatandaş Alışverişte Fiş almayıp indirim yaptırdığında kayıt dışı ekonomiye katkıda bulunur.
(bkz: fiş almasak kaça olur)
türkiye ekonomisinin yaklaşık %25 ine tekabül eden ve kontrol dışı olan ekonomidir.
sadece kayıt dışı ekonomi oranı %10 lara çekilse, hazineye girecek olan para istihdama dönüştürülebilir. binlerce insan iş sahibi olabilir. hatta memur alımını desteklemesem de yine binlerce genç memur olarak alınabilir.
geçen yılın haberi bu. oecd ülkeleri arasında kayıt dışı ekonomide 1. sıradayız
kayıt içi ekonomi kadar yasaldır. ben asgari ücretle ayda 53 lira vergi veriyor ve bundan katiyyen kaçamıyorum ama bir sürü işletme zarar beyan edip beş kuruş gelir vergisi vermiyor ve bunun adı kayıtlı ekonomi oluyorsa şayet..
bir diğer tabirle, devletin vergilendirme yapamadığı ekonomidir. sanıldığından daha büyüktür.
eğer bir ülkede bir takım ekonomik sorunlar varsa bunun en büyük nedeni vergilendirilemeyen gelirlerdir.
devlet doğrudan tahsil edemediği bu vergiyi dolaylı yollardan tahsil etmek ister. ver kaçırmanın çok zor olduğu, yapılan her işlemin kayıt altına alındığı sektörlere yüklenir.
yani bakkaldan manavdan alamadığını akaryakıttan, otomotivden, cep telefonundan tahsil etmeye çalışır.
Devletten gizlenen, kayda geçirilmeyen/geçirilemeyen ve bu sebeple denetlenemeyen faaliyetler olarak tanımlanabilir. Enformel ekonomi, illegal ekonomi, gayri resmi ekonomi, gizli ekonomi diye de adlandırılır. Genel olarak kayıt dışı ekonominin, mal ve hizmet üretimine konu olmasına karşılık ekonominin geleneksel ölçüm yöntemleriyle bütünüyle tespit edilemeyen ve GSMH hesaplamalarına yansımayan alanları kapsadığı kabul edilmektedir.
evde boş oturan ev kadınlarının ekonomiye girmesi ve çalışmaları. yani el işi yaparak evine katkı sağlamaları. eğer bu aldığı ücretten vergi vermek zorunda kalsaydı, işveren bu işi verememiş olabilecekti. hem işveren hem de işçi bundan çıkar sağlamış oluyor ve alınan ücret de ekonomiye tekrardan girerek fayda sağlıyor...
vergi oranlarının fazla olduğu bir ekonomide kayıt dışılık artar. işveren vergi oranları yüksek olduğundan gerektiği kadar işçi istihdam edemeyebilir bazen. burada kayıt dışılığa kaçarak daha fazla işçi çalıştırmış olabilir. vergi vermek yerine istihdama katkı sağlayabilir. bu istikrar bozucu bir etkiye sahip değildir...
kayıt dışılığın neden kaynaklandığı iyi mi ya da kötü mü olduğunu göstermesi açısından önemlidir. amaç vergi kaçırarak daha fazla gelir elde etmek ise bunun yanlışlığı herkes tarafından kabul görür ama amaç istihdam ise bunu kötü olduğu tam olarak söylenememektedir...
aynı adlı çalışma ekonomisi ve endüstri ilişkileri bölümü kolay dersi. zaten fazla konusu yoktur. türleri diye başlarlar ancak sonuçta hepsi aynı kapıya çıkar. sınavlarındaki bütün soruların cevabı aslında ''kayıtdışı ekonomiyi engellemenin yolları''na çıkar. yani her soruya bu sorunun cevabını yazsanız emin olun dersten geçersiniz.
bir de şunu bilmek lazımdır ki devletler hiçbir zaman kayıtdışı ekonominin tamamen sıfırlanmasını istemezler. zaten tamamen sıfırlamak mümkün değildir ama bu ''sıfırlansa tam süper olurdu'' gibi görünse de kazın ayağı öyle değildir. bir miktar kayıtdışı iyidir ama mühim olan bunu kontrol altında tutmak ve miktarından her zaman haberdar olmaktır.
türkiye ekonomisinin yaklaşık %50'sine tekabül eden, kayıt altına alın(a)mayan ekonomik faaliyetler bütünüdür. ülkemizde kayıt dışı ekonomik faaliyetler her geçen gün daha da artmaktadır. herhangi bir önlem alınmadığı ve etkilerini azaltmak için bir politika yürütülmediğine göre, daha da artması muhtemeldir.
o değil de, ekonomide her şey güllük gülistanlık değil miydi ya? büyüyorduk falan biz, işsizlik azalıyordu falan hani..* hayır, haberimiz yok da birileri kafa mı yapıyor bizimle?
ali babacan in "kayit disi ekonomiyi kipirdatamadik bile.. 1 arpa boyu yol alamadik. onune gecemiyoruz efenim , kaciriyolar bi' sekilde" diye samimi aciklama yaptigi hede.
unakıtanın bakan olduğundan beri savaştığını söylediği, ''şu kadarını tahsil ettik, bu kadarını seneye alacaz'' gibi varyatalar okuduğu, ama halen bir arpa boyu yol katedemediği ekonomidir. türkiyenin kanayan büyük yarasıdır. herkes yediği tasa sıçmakta, herkes kendi ülkesinden çalmaktadır.
ekonomiden sorumlu devlet bakani ali babacanin hakkinda: itiraf ediyorum, hiçbir ilerleme kaydedemedik dedigi ekonomidir. dort senede bu konuda bir sey yapamadiklarini da su sozlerle beyan etmistir;
"Bunu itiraf ediyorum ve kabul etmek zorundayız. Çok talihsiz tabii ama durum bu" dedi.
istanbul'daki Dünya Ekonomik Forumu Türkiye Zirvesi'ne katılan Bakan Babacan, burada yaptığı konuşmada, herhangi bir ülke için yatırım çekme ve avantaj sahibi olmanın önemli olduğunu, bunun için de siyasi ve ekonomik istikrar gerektiğini söyledi. Bu kapsamda kayıt dışı ekonominin önemli bir engel olduğunu ifade eden Babacan, bir dinleyicinin, 'Kayıt dışılıkla mücadelede hükümetin planı nedir?' şeklindeki sorusu üzerine, şöyle konuştu:
"Belki tek ilerleme kaydedemediğimiz alanlardan bir tanesi ne yazık ki budur. Geçen dört yıl içinde, Türkiye'deki kayıt dışılıkla ilgili belki hiçbir ilerleme kaydedemedik. Bunu itiraf ediyorum ve kabul etmek zorundayız. Çok talihsiz tabii ama durum bu... Kayıt dışıyla mücadele için ne yaptık? Vergi oranlarını düşürdük. Azalan vergi oranları, insanları kayıt dışılıktan caydıracaktır diye düşündük. http://www.milliyet.com.t...6/11/25/ekonomi/aeko.html
