"karşılaştırmalı yöntem ile kurulan yakınlıkları, eleştirel bir gözle iyice incelemeye kesin olarak sınıflandırmaya böylelikle de çok daha az hipotetik çok daha fazla kesinleşmiş sonuçlara ulaşabileceğimizi düşünebiliriz. burada size sözü geçen metot yardımıyla değişik eş zamanlı avrupa toplumları arasında özellikle batı ve merkezi avrupa'da yalnızca birçok değişik kökene dayanan topluluklar dışında mekân ve köken açısından birbirlerine yaklaşan tüm toplumlar ile bu karşılaştırmayı kurmayı öneriyorum. fenomenlerin yorumlanmasından önce keşfedilmeleri gerekir. izlenmesi gereken bu seyir içinde ilkin karşılaştırmalı yöntemin yararlılığı ortaya çıkacaktır. tarihsel olgular yalnızca belgeler vasıtasıyla kendilerini tanıtabilirler ve tanınabilirler. gözlerimizin önüne tüm açıklıklarıyla birdenbire belirivermesi için sadece metinleri ya da dev eserleri okumak yeterli midir? kuşkusuz doğru! fakat yine de okumayı bilmek gerekmez mi? belge bir tanıktır ve tanıkların çoğu gibi soru sorulmadıkça konuşmaya pek niyetli değildir. güç olan soru dizisini hazırlamaktır. işte orada o anda karşılaştırma, tarihçiye çok kesinleşmiş bir yardımı, var olduğu müddetçe hizmet görecek bir sorgu yargıcını sağlar." **
