kemençe çalar horon oynarlar, tulum çalar oynarlar, volkan konak, kazım koyuncu vs. şeklinde sınırlandırılamayacak kadar geniş kapsamlı incelenmesi gereken müzik tarzıdır.
öncelikle belirtmek gerekir ki; kemençe ordu' nun giresun' a yakın ilçelerinden başlayıp rize merkeze kadar kullanılan müzik aletidir. kemençeye dayanan karadeniz müziğinde eski pontus türkülerinin etkisi yoğundur. trabzon tonya civarlarında tamamen rumca türkülerin türkçe versiyonları söylenir. hareketli parçalar daha önceliklidir.
gümüşhane, bayburt civarlarında kemençe etkisi görülse de davul zurna daha öndedir.
rize merkezden ötesindeyse tulumun hükümdarlığı sürmektedir. bu bölgede pontus türküleri yerini laz ezgilerine bırakır. tulum hızlı ritmlerle coşturabilirken, yavaş parçalarda alır götürür insanı. ( tulum çalabilenlerdenim ne mutlu bana)
bu bölgede üç dilde türküler söylenir. bunlar lazca, türkçe ve hemşincedir.
daha doğuya yani hopa - artvin kısmındaysa ( özellikle hopa' dan ötede) gürcü müziğinin etkisi açıkça görülür. akordiyon ve mızıka türkülerin vazgeçilmezidir.
atma türkülerin karadeniz müzik kültüründe büyük önemi vardır. eskiden köylerde atma türkü yarışmaları düzenlenir ve atma türkücülere büyük saygı gösterilirdi. ( büyük dedem de bunlardan biridir)
büyük sanatçıları vardır karadeniz müziğinin. volkan konak, kazım koyuncu gibi büyük ustalara gelmeden evvel ustaların ustası maçkalı hasan tunç vardır. trabzon türkülerinin ağa babasıdır kendisi. mekanı cennet olsun.
he bir de, ismail türüt, davut güloğlu gibi kazmatörler vardır ki, kendilerini karadeniz müziği konusu altında görmek en basit tabiriyle ayıptır.
bir kız arkadaşın ısrarı ile gittiğim bir karadenizli grubun konserinde sona yaklaştığımızda hala tek cümlesini anlayamadığım şarkıları dinlemekten hiçte keyif almadığımı belirtmem gereken müzik dalı.
sözleri inanışlar, dünya hayatı ve aşk ilişkileri temalarında kuruludur. ritm ile de anlatılsa, tulum inlemeleri ile de olsa, mutlu sonuçla bitmemiştir çoğunlukla, fakat yine de vazgeçilmemiştir. durum kabullenilmiştir ve ti'ye alır şair kendini acısı ile beraber. belki amacı sevdiğini güldürmektir kim bilir.
sanatçının şarlatanlık mertebesi hiç önemsenmez karadenizliler tarafından, yeterki müzik karadeniz müzigi olsun azcık yerinden kımıldatsın.
hatta karadenizliler tanıdıkları şarkıcıları daha çok severek dinlerler. tabi bunu anlamak biz karadenizli olmayanlar için mümkün değildir.
