alacağı için bir kambiyo senedi bulunan alacaklı, * alacak rehinle temin edilmiş olsa bile, vadesi gelen alacağı için bu yola başvurabilir.
takip talebi:
alacaklı takip talebine kambiyo senedi ve varsa protesto evrakını eklemelidir. senet çek se ve bankaya ibraz edildiğinde kısmi ödeme yapılmışsa, bu durumda banka tarafından verilen onaylı fotokopi ile de takip yapılabilir
ödeme emri:
icra memuru, senedin kambiyo senedi olup olmadığını, alacaklının takip yapmaya yetkili olup olmadığını, ve senedin vadesinin gelip gelmediğini inceledikten sonra bu özel takip yoluna özgü bir ödeme emri düzenleyerek borçluya gönderir.
ödeme emrinin borçluya tebliğinden sonra borçlu takibe karşı koymayabilir. bu durumda 5 gün içinde takibe karşı koymayacaksa, 10 gün içinde borcunu ödemek veya mal beyanında bulunmak zorundadır.
borçlu takibe karşı koymak istiyorsa bunu iki şekilde yapabilir;
1- ödeme emrine karşı itiraz:
itiraz bir dilekçe ile icra mahkemesi ne, ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün içinde yapılır. * itiraz satıştan başka hiçbir icra işlemini durdurmaz. ancak icra mahkemesi itiraz sebeplerini ciddi bulursa geçici durdurma kararı verebilir.
* icra mahkemesi hakimi, itiraz sebeplerinin incelenmesi için iki tarafı en geç 30 gün içinde duruşmaya çağırır. hakim duruşma sonucunda borcun mevcut olmadığının veya itfa veya imhal edildiğinin resmi veya imzası ikrar edilmiş bir belge ile ispat edilmesi halinde itirazı kabul eder.
itiraz icra dairesinin yetkisine ilişkinse hakim taraflar gelmese dahi gereken kararı verir.
* hakim borçlunun itiraz dilekçesine ekli olarak sunduğu belgelerden borcun itfa veya imhal edildiği veya zamanaşımına uğradığı veya borçlunun borçlu olmadığı ya da icra dairesinin yetkili olmadığı sonucuna varırsa, itirazın esası hakkındaki kararına kadar ve bu karardan evvel icra takibinin geçici olarak durmasına karar verebilir.
* borçlunun ibraz ettiği belge altındaki imza alacaklı tarafından inkar edilirse hakim iik. md. 68/a incelemesine göre imzanın alacaklıya ait olduğuna kanaat getirirse borçlunun itirazının kabulüne karar verir ve alacaklıyı sözü edilen belgenin değer veya miktarının %10'u kadar para cezasına mahkum eder.
alacaklı 1. fıkra gereğince çağrıldığı duruşmaya gelmediği takdirde hakim alacağın itiraz edilen kısmı için takibin geçici olarak durmasına karar verir.
bunun üzerine alacaklı en geç 6 ay içinde icra mahkemesi önünde duruşma talep ederek makbuz altındaki imzanın kendisine ait olmadığını kanıtlamak suretiyle takibin devamı kararı aldırabilir.
hakim imzanın alacaklıya ait olmadığına karar verirse bu defa borçluyu %10 oranında para cezasına çarptırır.
* hakim borçlunun zamanaşımı itirazını alacaklının ibraz ettiği kambiyo senedindeki tarihe göre geçerli görür ve alacaklı da zamanaşımının kesildiğini veya tatil edildiğini resmi veya imzası ikrar edilmiş bir belge ile ispat edemezse itirazın kabulüne aksi halde reddine karar verir.
itirazın kabulü kararı ile takip durur.
alacaklının genel hükümlere göre dava açmak hakkı saklıdır.
alacaklı genel mahkemede dava açarsa inkar tazminatı ve para cezasının tahsili dava sonuna kadar tehir olunur ve bu davayı kazanırsa hakkında verilmiş olan inkar tazminatı ve para cezası kalkar.
*borçlunun itirazının mahkemece esasa ilişkin nedenlerce kabulü halinde kötü niyeti veya ağır kusuru bulunan alacaklı takip konusu alacağın %20'sinden az olmamak üzere, takip geçici olarak durdurulmuş ise bu itirazın reddi halinde borçlu, diğer tarafın isteği üzerine takip konusu alacağın %40'ından aşağı olmamak üzere tazminata mahkum olur.
borçlu menfi tespit ve istirdat davası açarsa ya da alacaklı genel mahkemede dava açarsa hükmolunan tazminatın tahsili dava sonuna ertelenir ve dava lehine sonuçlanan taraf için daha önce hükmedilmiş olan tazminat kalkar.
itirazın reddi kararının temyizi hiçbir icra işlemini durdurmaz. ama borçlu md. 33'ün 3. fıkrası gereğince teminat gösterirse icra durur.
b- imzaya itiraz;
borçlu kambiyo senedindeki imzanın kendisine ait olmadığı itirazını bir dilekçe ile icra mahkemesine bildirir. bu itiraz da satıştan başka icra işlemlerini durdurmaz.
hakim duruşmadan önce yapacağı incelemede borçlunun itiraz dilekçesi kapsamından veya eklediği belgelerden edindiği kanaate göre itirazı ciddi görmesi halinde alacaklıya tebliğe gerek görmeden itirazla ilgili kararına kadar itirazın geçici durdurulmasına karar verebilir.
hakim iik. md. 68/a fıkra 4 bakımından yapacağı inceleme ile inkar edilen imzanın borçluya ait olmadığına kanaat getirirse itirazın kabulüne karar verir ve takip durur.
alacaklının genel hükümlere göre dava açma hakkı saklıdır.imzanın borçluya ait olduğuna kanaat getirilirse alacağın %40'ından az olmamamak üzere borçlu icra inkar tazminatına mahkum olur. ayrıca alacağın %10'u oranında da para cezasına çarptırılır.
borçlu menfi tespit veya istirdat davası açarsa tazminat ve para cezasının tahsili dava sonuna ertelenir ve dava borçlu lehine sonuçlanırsa tazminat ve para ceazası kalkar.
* hakimin itirazın kabulüne karar vermesi halinde senedi takibe koymakta kötü niyetli olan veya ağır kusurlu olan alacaklı da alacağın %20'sinden az olmayacak bir tazminata ve %10 para cezasına çarptırılır. alacaklı genel mahkemede dava açarsa tazminat ve para cezası dava sonuna ertelenir ve davayı kazanırsa ortadan kalkar.
borçlunun ödeme emrine itirazla karşı koyması dışındaki diğer seçenek;
2- ödeme emrine karşı özel şikayet;
kambiyo senetlerine özgü takip yolunda da şikayete ilişkin genel düzenlemeler geçerlilğini korumakla birlikte bu yola özgü şikayet sebepleri de kabul edilmiştir:
a)
- borçlu alacaklının takibe koyduğu senedin kambiyo senedi olmadığını ileri sürüyorsa bunu 5 gün içinde şikayet yoluyla ileri sürebilir.
- ayrıca kambiyo hukukuna göre alacaklının takip hakkına haiz olmadığını ileri süren borçlu bu durumu da 5 gün içinde şikayet yoluyla ileri sürebilir.
b)
- senedin vadesi gelmediğini ve bunun icra dairesince göz önüne alınmadan takibin başlatıldığını ileri süren borçlu 7 gün içinde şikayet yoluna gidebilir.
- ayrıca senetin aslı ve protesto evrakı takip talebine eklenmeden icra takibine başlandığını ileri süren borçlu da bu durumu 7 gün içinde şikayet yoluyla ileri sürebilir.
genel haciz yoluyla takipin aksine; imzaya itiraz icra takibini durdurmadığından itirazın geçici kaldırılması ve borçtan kurtulma davası müesseseleri ile borca itiraz takibi durdurmadığından itirazın kesin kaldırılması müessesesinin yer almadığı haciz yoludur.
alacaklı kambiyo senedine dayanan alacağı için bu yola başvurması zorunlu değildir. alacaklı isterse genel haciz yolu ile takip yapma hakkına da sahiptir. ancak belirtmek gerekir ki kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takipte bulunması alacaklı lehinedir. çünkü ödeme emrine itiraz(borca itiraz veya imzaya itiraz) hacizden başka işlemleri durdurmaz.
Mesela çekte iki imza olması gerekiyor ya, tek imza olduğunu varsayalım. Kanunlarda ve yargıtay kararlarında şirketin değil, şahsın sorumlu olacağı söyleniyor. Buraya kadar tamam da, o çekin kambiyo vasfı var mıdır? Kambiyo senetlerine ilişkin takip açılabilir mi? Bunların cevabını bir türlü bulamadım maalesef.
