orijinalinde kamıştan yapılmış ve yazı yazmaya yarayan alete denir; sonradan elle yazı yazmak için kullanılan (bilgisayar hariç) tüm araçlara bu ad verilmiştir;
maden veya taş üzerine kazarak yazmaya yarayan keskin uçlu metal alet;
tülbent ve kumaş üzerine boya çekmek için kullanılan ince fırça;
yazı çeşitlerinden her biri;
bir listede yazılı maddelerden her biri;
yabani ağaçları aşılamak için kullanılan kısa dal parçası;
resmi dairelerden her biri, kalem olarak adlandırılır.
osmanlı zamanında sarayda ve ülkedeki diğer idari yapılanmalarda, yazmanlık, sekreterlik, kayıt işlerinin yapıldığı bölüme de verilen ad buydu. bu sistem ufak değişimlerle cumhuriyet döneminde de sürmüştür.
arapça'da qalam, eski yunanca'da kalamos (vurgu birinci a üstünde) olarak kullanılmıştır; kalamos, kamış, kamış kalem demektir.
kurşun kalemler yani tahta olan kalemler ağacın sert olan kısmı yani; yaz odunu kısmından yapılır ki bu yaz odunu kısmı; yıllık halkaların ince kısmını oluşturur, bu yaz odunu ksmının işlenmesi daha kolay ve dayanıklı sert ağaçtır.
