Kalandar kelimesi Trabzonda Yılbaşı gününe (13 Ocak/24 Aralık) ve bugünün gecesinde yapılan eğlenceler ve mahalli takvimde yılın ilk ayına verilen isimdir. Kalandar geceleri, köyün genç ve çocukları, kemençe (bazı köylerde tulum ya da şimşir kaval) eşliğinde horonlar oynayarak toplanıp, köydeki tüm evleri tek tek gezerek koliva, fındık, meyve, ceviz vs. toplarlar.
--spoiler--
Gece geldim kapınız
Selam verdim Yapınıza
Selamımı almazsanız
Daha gelmem yapınıza
--spoiler--
Ocak ayının 13üne gelen akşam Trabzon'da kutlanan eski bir gelenek. Cadılar Bayramı'ndaki ritüeller gibi, çoğunlukla çocukların çeşitli kostümler giyerek ellerinde poşetlerle kapı kapı dolaşıp,
Kalandaris kulandaris
Erkek uşak, dişi buzak
Ver Allah ver dolsun bucak
manileriyle fındık, elma, mısır, şeker v.b (kapısına gittikleri aileler ne verirse) toplarlar.
rumi takvim'in ilk günüdür ve doğu karadeniz'de, trabzon civarında, kutlanmaktadır.
kalandar gecesine özgü maniler de vardır.
misal annemin küçüklüğünden bilmiş olduğu şöyle bir maniyi paylaşmıştı benimle;
gece geldim kapınıza
selam verdim yapınıza
selamımı almazsanız
daha gelmem kapınıza
bu ve benzeri söylemler bu geceyi anlamlı kılan ritüeller arasındadır. yani aslına bakılırsa günümüzde eskiden ilgiyle karşılanan bu gece şimdilerde aynı köylerde aynı ilgiyle karşılanmamakta.
küreselleşen dünyada var olma mücadelesi verirken dışarıdan kültürümüze giren şeyleri kabul ederken var olan özelliklerimizi yitirmek son derece tehlikeli.
rumi takvime göre yılbaşıdır. şuan sizin yılbaşı dediğiniz şey benim bilgisayarımın sağ alt köşesinde takvimin 2015 olmasından başka bir şey değil. kültürel derinliklere indiğimizde ben kendimi 13-14 ocak gecesinde buluyorum.
Kalandar, Antik Yunan'da Tragedya'nın doğuşudur ve antik çağlardan beri kutlanan çok köklü bir gelenektir. Tragedya Yunanca, trago (keçi) ve odi (türkü) kelimelerinden gelir ve "keçi türküsü" demektir. Kalandar gecelerinde dansçılar Tanrı Dionysos'a bağlılıklarını göstermek için keçi postu giyerek horon ederlerdi. Dionysos'u satyrler - yarı keçi yarı insan mitolojik orman iyeleri - temsil ederdi. işte tragedya bu tragos - keçi - kılığına giren dansçıların şarkılarından doğmuştur.
trabzonda kalandar gecelerinde hala insanlar keçi postu giyerek horon ederler....
