ılk defa 394-545 yılları arasında turkıstan'a hakım olan olan aparlar tarafından kullanılan bır unvandır. bu unvanı ilk kullanan kişi de tolun kağan'dır. bundan oncekı turk devletlerı'nın hukumdarlarının unvanları yabgu idi. bu sebeble mesela mete han'a mete yabgu denilmesi daha dogru olacaktır.
arkadaş arası sohbetlerin imla klavuzu arayışıyla son bulmasına sebep olan, bu isim sahiplerinin kimlik bilgilerini her söyleyişlerinde ekstradan "kağan ama ğ'li" diye belirtmek zorunda kaldıkları isim.
örnek: Kağanlığ budun ertim, kağanım kanı. Ne kağanka işig küçüg birür men tir ermiş. Anca tip Tabğaç kağanka yağı bolmış. Yağı bolup itimi yaratunu umaduk yana içikmiş. Bunca işig küçüg birtükgerü sakınmatı Türk budunuğ ölüreyin, uruğsıratayın tir ermiş. Yokadu barır ermiş.
günümüz türkçesi: Kağanlı millet idim, kağanım hani, ne kağana işi, gücü veriyorum der imiş. Öyle diyip Çin kağanına düşman olmuş. Düşman olup, kendisini tanzim ve tertip edemediğinden, yine tâbi olmuş. Bunca işi, gücü vermediğini düşünmeden, Türk milletini öldüreyim, kökünü kurutayım der imiş. Yok olmaya gidiyormuş.
