Prof. Dr. M. Yaşar Kandemir
2000 - Kasim, Sayı: 177, Sayfa: 024
Hadislerde kadını aşağılayan ifadeler bulunduğu iddiasının doğru olmadığını bir önceki sohbetimizde arzetmiş, öyle zannedilen ifadeleri doğru anlamak gerektiğini belirterek iki misâl vermiştim. Bu sohbetimizde, hanım kardeşlerimi üzdüğünü gördüğüm bu tür rivayetlerden üçünü daha ele alacağım.
Acaba Resûl-i Ekrem, ileri sürüldüğü gibi, kadının uğursuz olduğunu söylemiş midir? Bu konudaki en meşhur hadis şudur: "Uğursuzluk (anlayışı) kadında, evde ve attadır" (Buhârî, Nikâh 17; Müslim, Tıb 116). Muhtemelen konuya vâkıf olmayan bazıları hadisi "Uğursuzluk kadında, evde ve attadır" diye tercüme ettikleri için kafaları karıştırmış, gönülleri kırmışlardır. Kadını uğursuz sayan bir peygamber şu hadisi söyleyebilir mi? "Uğursuzluk yoktur. Eğer bir şeyde uğursuzluk olacak olsaydı evde, kadında ve atta olurdu" (Buhârî, Cihâd 47, Nikâh 17, Tıb 43,54; Müslim, Tıb 117-120).
Demekki islâmiyet'te uğursuzluk anlayışı yoktur. Uğursuzluk anlayışı bazı insanların kafalarında vardır. Şu hadisleri dikkatle dinleyelim: "Uğursuzluk yoktur" (Buhârî, Tıb 19, 43-45), "Uğursuzluk anlayışı bizden değil şirkten kaynaklanmaktadır; Allah bu anlayışı tevekkülle giderir" (Ebû Dâvûd, Tıb 24; Tirmizî, Siyer 47), "Aman, uğursuzluk inancı hiçbir müslümanı teşebbüsünden vazgeçirmesin" (Ebû Dâvûd, Tıb 24). Bu tür olumsuz düşünceleri şiddetle reddeden Efendimiz, sorgusuz sualsiz cennete gireceklerden söz ederken, onlardan birinin "uğursuzluğa inanmayan" kimseler olduğunu söylemiştir (Buhârî, Tıb 1; Müslim, Îmân 374). Dinde uğursuzluk olmadığını böylesine kesin ifadelerle ortaya koyan bir peygamber kadının uğursuz olduğunu söyleyebilir mi? Bu konuda bir yanlış anlama olduğu gayet açıktır.
Şimdi "Bu uğursuzluk anlayışı nereden çıkmış?" diye sorabilirsiniz. Hz. Âişe annemizin açıklaması konuyu daha berrak hale getiriyor. Ona "Ebû Hüreyre Resûl-i Ekrem'in uğursuzluk evde, kadında ve attadır dediğini söylüyor, siz ne dersiniz?" diye sorulduğu zaman: "Ebû Hüreyre bu hadisi iyi öğrenememiş. Resûl-i Ekrem ?Allah yahudilerin canını alsın, onlar uğursuzluğun evde, kadında ve atta olduğuna inanırlar' derken sözün sonuna yetişmiş, ama baş tarafını duymamıştır" diyor (Ebû Dâvûd et-Tayâlisî, Müsned, s. 215 [el-Efrâd ?an ?Âişe]). Bir başka rivayette uğursuzluğun bu üç şeyde bulunduğuna dair inanışın câhiliye devrinde mevcut olduğu belirtiliyor. Böylece, uğursuzluk inancıyla güzel dinimizin uzaktan, yakından bir ilgisi bulunmadığı kesinlikle ortaya çıkmış bulunuyor.
Hz.Peygamber'den bu konuda bir başka hadis daha rivayet edilmektedir: Bu rivayete göre Resûl-i Ekrem "insanın dünyada çektiği sıkıntılardan üçünün kötü bir ev, kötü bir kadın, kötü bir binekten kaynaklandığını" söylemiş, evin kötülüğünü dar olması ve kötü komşuları bulunmasıyla, kadının kötülüğünü çocuk doğurmaması ve kötü huylu olmasıyla, bineğin kötülüğünü de sırtına kimseyi bindirmemesi ve üzerine rahatça binilmemesiyle açıklamıştır (Taberânî, el-Mu'cemü'l-kebîr, XXIV, 153-154). ilk hadis şârihimiz Hattâbî'nin (ö. 388/998) kadında, evde, atta uğursuzluk bulunmadığını söylerken bu son rivayetten faydalandığı anlaşılmaktadır. O, bu üç şeyde uğursuzluk değil, insanı rahatsız eden şeyler olabileceğini söylüyor ve şunları ekliyor: insan kendini rahatsız eden bir evde oturabilir; o zaman onu satıp kurtulmalıdır; birlikte yaşanması zor olan bir kadınla evli olabilir, o takdirde boşanıp rahat etmelidir; kendisini tedirgin eden bir atı veya hizmetçisi bulunabilir, öyleyse onları elden çıkarmaya bakmalıdır (Meâlimü's-sünen, IV, 236-237). Son olarak bir daha söyleyelim: Kadında, evde, atta uğursuzluk yoktur; onları uğursuz kabul edenler bazı dar görüşlü kimseler ve islâm dışı anlayışlar vardır.
