'her modern devrim kadınları sokağa çıkarmıştır, onlara kulüpler açtırmıştır ama aynı kulüpleri kapatan ve kadınları da eve çağıran hep aynı devrim olur!' server tanilli
bu sözün gölgesinde özel yaşam ile kamusal yaşam birbirinden ayrılır, siyasal ve sivil yaşam da birbirinden ayrılır. kadınlar politikanın uzağında tutulur. sivil toplum içinde bağımlı hale getirilir.
fransa'da 1804'te yapılan medeni yasa'da kadın erkek eşitsizliği vardır. oysa 1789 insan hakları bireyler arası eşitliği temel ilke edinir ama medeni yasa bu kuralın dışına çıkar. yasaya göre;
- koca ailenin onurunun tek ve mutlak yaratcısıdır ve koca karısını korumalıdır. karısı da görevlerine uymayı kabul etmelidir.
- kadın evlendiğinde ehliyetsiz olur, koca güdümüne girer.
- karısı kocasına itaat etmekle yükümlüdür.
- kadın kocasının adını taşır.
- kadın kocasının yurttaşlığını, ikametgahını kabul etmelidir.
tüm bunların ışığında;
* isteğe bağlı boşanma 1975 yılında kabul edildi.
* eşler arası ırza geçme ise 1990 yılında farkedildi.
* kocanın karısının yaşamını denetleme hakkı vardı, 1938'de son buldu!
* koca otoritesinde kuvvete başvurabilir ancak ılımlı olsun, denir.
* zina suçtur. erkeğin zinası sadakatsizliktir ve para ile cezalandırılır. kadının zinası ise 3 ay ile 2 yıl arası hapistir çünkü gayri meşru çocuk dünyaya getirmiştir.
*ceza yasasının kızıl maddesine göre koca suçü üstü bir zinada karısını ya da aşığını öldürürse, cezadan kurtulur çünkü kusurlulardan daha mutsuzdur. eğer kadın aynı duruma düşerse bağışlanması söz konusu bile değildir.
* 1970 yılına kadar baba tek başına otoriteydi. kadın vasi olamazdı.
* mal rejiminde koca ayrıcalıklı idi. koca hem kendi mallarını hem karısının mallarını idare eder, küçüklerin mallarının idaresi de babaya aittir.
* koca öldüğüde kadın hem mirasçı olamaz hem de yararlanamaz.
* evli kadın medeni işlemlerde tanık gösterilemez.
- 1881'de evli kadınlar emekli sayıldılar.
- 1907'de kadınlar ücrete dokunabildiler.
- 1920'de sendikaya gidebildiler.
- 1938'de bir sağlık kurumunda kalabilme, üniversiteye gidebilme ve çek alabilme hakkı elde ettiler.
- 1965'te bankada hesap açtırabildiler. işe kabul edilme ve sanatal alanda yükümlülük alma işlerini başardılar.
1847 : kız ve erkeğe eşit miras hakkı
1856 : kızların köle ve cariyere olarak satılması yasağı
1858 : miras yoluyla mülkiyet edinme hakkı
1859 : zorunlu eğitim
1871 : evlenme yaşı 17 , zorla olduğunda geçersiz
1913 : devlet memuru olabilme hakkı
1914 : yüksekokula girebilme hakkı
1921 : karma eğitime geçiş
1924 : kadın - erkek eşitliği
1926 : boşanma - velayet ve mal tasarrufu hakkı
1930 : belediye seçimlerine katılabilme hakkı
1933 : muhtar olabilme hakkı
1934 : seçme ve seçilme hakkı
1990 : kadının çalışması için kocasından izin alması geçersiz
1994 : şiddete uğrayan kadınlara hukuki ve psikolojik yardım desteği
1997 : kendi soyadını taşıyabilme hakkı
1997 : sekiz yıllık kesintisiz eğitim
hamiş : yıl 2007 , ''kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi gereksizdir , okumalarına da gerek yok gitsinler tarlada çalışsınlar , seven adam kıskanır , döver de sever de , sırtından sopayı karnından sıpayı eksik etmeyeceksin , ben gezerim o camdan bile bakamaz , bakire olmalı , ayrıldığımızda hak iddia etmemeli , kaşarlığını kabul edip susmalı , o bilmez ben bilirim!'' diyen - diyebilen erkekler hala mevcut.
kadınlar, ticaret amaçlı olmayan ev işi üretimi ile eşinin ve çocuklarının iş piyasasında satabilecekleri işgücünü üretiyorlardır. yüzde 40 ila 50'si bekar olan kadınların tek dayanakları kendi iş gçleridir ve iş olmayınca çoğu fuhuşa başvurmaktadır.
işçi kadınlar işsizliğe, işlerin zorluğuna; burjuva kadınlar her türlü siyasal ya da ekonomik haklardan yoksun kalmalarına başkaldırıyorlardır. işçi ailelerini ezen sistemin değiştirilmesi gerektiğini savunan sosyalist kuramlar yankılanır.
reformistler sermaye-emek işbirlğinden yana bir politika izlemekteydi. ancak kadınların geleneksel rolünün kalması gerektiğini, erkeklere veilen eğitimin kızlara da verilmesi gerektiğini söylüyorlardı.
sosyalistler ise sermayenin ortadan kaldırılmasını ve başka yapıları savunuyorlardı.
19. yüzyılın ilk yarısında; kadınlara eşitlik tanınmadı ve onlar kamu görevlerinden uzaklaştırıldılar.
flora tristan(1803-1844) 'emekçilerin kurtuluşub bizzat onların eseri olacaktır.' derken kadının kurtuluşunun proleteryanın kurtuluşuna bağlı olduğunu vurguluyordu.
- 1848 devrimi'nde büyük emeği olan kadınlar arasında feminist etkinlik yayılır.
- kadınlar için seçme ve seçilme hakkı, ekonomik haklar, çalışma sürelernin kısaltılması, çalışma yerlerinin koşullarının iyileştirilmesi, kreş hakkı, meslek eğimi istenir. fakat ulusal meclis bu hakları reddeder.
1812 ingiliz nottingham ayaklanması un fiyatlarını protesto için kadınlar tarafından yönetilir.
1830 yılından itibaren işçi sendikalarında liderlik 1843-44 yıllarında da işçi grevlerini yürütme görevi alırlar.
19. yüzyılın ikinci yarısında; karl marx ve frederick engels, kapitalizmin temeli olan üretim araçlarının özelmülkiyetini reddederler, proleterya devriminin bu sistemi yıkarak kolektif mülkiyete dönüştüreceğini savunur.
server tanilli: 'ne var ki; marx'ın ekonomi politiğinde ticaret üretimiyle ücretli emekten sağlanankadın analizi; kadınların ticaretten gelmeyen ev üretiminin sağladıklarını gölgede bırakıyordu. marx ve engels kadınların kurtuluşuna proleteryanın kurtuluşunun bir sonucu olarak bakıyordu.' der.
marx ve engels kadın mücadelesini, kadın haklarını ve toplumu değiştirmenin araçlarını elde etmek olarak görmezler. kadınların sendikalarda, I. enternasyonal'de siyasal ve ekonomik hakları elde etmelerini savunurlar.
uygulamada ise; kadın haklarına karşı oluş, erkek sendikacılara da ulaşıyordu. herşeyden önce düşündükleri rekabeti sınırlandırmak amacıyla kadınların iş piyasasına girmelerini yasaklamaktı. fransa'da kadının emeğine son vermek, kadınların haklarını sıkmak, erkek sendikacıların önde gelen arzu oluverir.
bu durumda kadınlar kendi örgütlerini kurarlar.
- siyasi partiler de parlemento ve sendikalar gibi cinsiyet ayrımcığı yaparlar.
- 1891 almanya sosyalist partisi'nin programına erkek ve kadın haklarında eşitlik yazıldı.
- clara zetkin (1857-1933) 'eşitlik' adıyla yayınladığı gazetesinde sosyalist feminizmi savunduğunu söyledi. alman sosyal demokrat partisi'nin kadın bölümünü kurdu. clara zetkin ve rosa lüxembourg(1871-1918) kitleleri devrimci harekete katmada çalıştılar, erkek sosyalistlerin şöven yönüne karşı enternasyonal bir barşçı sosyalizm adına tavır koydular.
- rosa luxembourg dönemin ekonomik kuramlarının gözden geçirilmesinde katkıda bulundu.
- rusya'da ise kadınlar çarlık rejimini yıkarken, 1871 paris komünü de louise michel(1830-1905)-ki kendisi divanı harbe çıkarılıp dürgün edilmiştir- önderliğinde protestolarda bulundular.
-elisabeth dimitrioff, enternasyonalin kadın bölümü olan kadın birliğini kurdu. amacı kadınların çalışmasını örgütlemek sonrada top satın almak için para toplamaktı.
- selamet ve hristiyan birliği ordusu evli ya da yalnız yaşayan kadınlara meslek, iş konut konularıda destek sağlar.
* I. enternasyonal barış kongresi 1848'de toplandı.
* barış enternasyonal bürosu 1900'de bern'de kuruldu.
* 19. yüzyılın ilk yarsında feminist hareket başladı.
