kader bizi bağlamaz, özgürlüğümüzü kısıtlamaz. aksine, kader bize özgürlüğümüzü hatırlatır, istediğimiz gibi hareket edeceğimizi sağlar. çünkü kader allah'ın çizdiği bir programdır. her şeyin belli bir ölçüye göre yapılması ve uygulanmasıdır. nasıl ki dünyada bir sistem, bir düzen ve bir ölçü varsa insan hayatında da bir sistem ve belli bir ölçü vardır. insan bu sistem ve ölçü içinde serbesttir, özgürdür, istediği gibi hareket eder.
insanda cüz'i irade yani seçme ve tercih etme hakkı vardır. biz ne istersek allah onu yaratır. iyilik yapmak istediğimizde, yapacağımız iyiliği allah yaratır, sevabını alırız. kötülük yapmak isteyince de, allah kötülüğü yaratır, ama sorumluluk bize aittir. çünkü isteyen biziz.
bir fakire yardım etmek istediniz ve yardım ettiniz, allah bu fiilinizi yarattı, sevabını aldınız. fakat sinirinize hakim olamadınız, gittiniz birini yaraladınız, sorumlu sizsiniz. o fiili yarattığı sorumluluğu ve kadere ve dolayısıyla allah'a veremeyiz. polise ''kaderimde varmış'' diyemezsiniz. ''kader utansın'' diyemezsiniz.
yine allah'ın emrini yerine getiren kişi, cennete doğru yol alır, allah'ı tanımayan, emirlerine karşı gelen kişi de kendi eliyle kendini cehenneme doğru sürükler.
