hiç görmediğim üsküp'ün, ellibeş sene önce terkedip istanbul'a göçtüğümüz için bize ettiği gizli sitemi, bir iç çekişidir. sanki bizi toprağına çağırıyor. kanım, canımdır.
suzan kardeş'in makyaj odası şarkıları albümünde şebnem sönmez söylüyormuş bu folk türküsünü. merak ettim.
müthiş bir parçadır. jovano isimli makedon bir kıza sevgilisinin ölmeden önce söylediği türküdür. Rivayet o dur ki Jovano isimli Makedon kızının sevgidiği genç ile evlenmelerine izin verilmemiştir. Neden izin verilmediği ise bilinmemektedir. Zira Makedonlar çocuklarının (sevdikleri kişinin kesinlikle Hristiyan olması şartı ile) evlenmelerine izin verirler. Maddi durum önemli değildir yeterki Hristiyan olsun.
Bu sebepten dolayıdır ki Jovano'nun sevdiği kişinin bir Türk olma olasılığı vardır. Makedonya'da yerel halk sürekli olarak söyler bunu. Makedonya'nın Leyla Mecnun hikayesi gibi birşeydir bu. Jovano'nun sevdiği gencin Türk olduğunu düşündüren neden ise bu halk türküsünün Osmanlı döneminde çıkması, kızın sevdiğine kavuşmasına ailesinin izin vermemesi(ki dediğim gibi sevdiği kişinin müslüman olması dışında evlenememe ihtimali yoktur) ve jovanonun sevdiği kişinin uzaklara giderek ölmesi.Son ihtimal dönemde yaşanan savaşlarda en çok Rumeli'den gönüllü olarak gençlerin gitmesidir ki sadece müslüman gençler savaşa gönüllü gidebiliyordu. Bu sebepten dolayı Bir Türk genci ile Makedon kızının aşkını anlattığı rivayet edilir.
Makedonya'da,Bulgaristan'da bu şarkıya sahip çıkar ama aslen Makedon şarkısıdır.
enstrumantal versiyonu icin nigel kennedy'i oneririm ben.kendi kulturune daha yakin daha ozgun sekilde yorumlandigini dusunmekteyim. ozellikle ritm aletleri ve kemanin cingene tarzina yakin sesi bizlere sevdiriyor bu ezgiyi.
hele birde makedon bir kıza aşıksanız ve onu bir daha hiç göremeyeceğinizi biliyorsanız, öldürür bitirir bu şarkı sizi. tıpkı benim gibi...
buda türkçesi:
--spoiler--
vardar'ın kıyısında oturuyorsun canım
beyaz keten ağartıyorsun
ve yükseklere bakıyorsun *
canım benim jovano
--
ben seni bekliyorum oysa
eve gelmeni bekliyorum
ama sen gelmiyorsun
canım benim jovano
--
senin annen canım
bir türlü salmıyor seni
yanıma gelmeyesin diye hayatım
canım benim jovano
--spoiler--
birde burdan dinleyin...
şu klip ile birleşince daha çok vurur, bir kez daha içiniz acır. anlamanız gerekmez içinizin acıması için öyle ezgilerdendir bu da. Jas te tebe cekam mori deyişi vardır ki klipte içiniz acır. umutsuz bi haykırıştır oradaki.
dinleyip dinleyip hüzünlendiğim şarkıdır. ve sanırım dinlediğim en güzel balkan şarkısıdır. en vurgulu slavi trifonov söylese de bu şarkıyı daha enstrumantal bir şekilde hazırlayıp nakarat kısmında eşlik ederek tamamlayan o büyük müzik adamı goran bregoviç' ten de dinlemelisiniz.
