mustafa kemal'in siyasi muhaliflerini tasfiye etmek için kurduğu bir oyun olduğu söylenen suikasttır.tabi bu ne kadar doğrudur bilemem ama bu olay sonrasında gerçekten de kazım karabekir,ali fuat cebesoy,rauf orbay gibi önemli isimler ve muhalifler siyaset sahnesinden silinip gitmişlerdir.
gerçek suikast ise atatürk'ün siroz hastalığına yakalandığı bahanesi ile yatağa mahkum edilip akabinde ve detayında zehirlenerek öldürülmesiyle vuku bulmuştur.
benim naçiz vücudum, bir gün elbette toprak olacaktır. fakat türkiye cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır ve türk milleti, emniyet ve saadetini garanti eden prensiplerle medeniyet yolunda tereddütsüz yürüyecektir.
tarihin arka odası 'nın son bölümünde bahsi geçen ve erol şadi erdinç bey'in güzel yorumlarla hakkında seyirciyi aydınlattığı bir mevzu.
bir ihbar sonucu, planlanan suikast teşebbüs aşamasında engellenmiştir. daha sonra konu ile ilgili istiklal mahkemelerinde yargılamalar yapılmıştır. ancak bu yargılamalar suikastin net ispatlanabilen tertipçilerinin çok ötesine taşınarak ittihat ve terakki 'nin o dönemde henüz ülke siyasetinde etkili olan (muhalif) isimlerinin tasfiyesinin bir aracı haline getirilmiştir. nitekim erol bey izmir'de yapılan yargılamada ittihat ve terakki'ci bazı önde gelen isimlerin dosyasının ayrıldığını ve daha sonra bunlarla ilgili olarak ankara'da ayrıca yargılama yapıldığını nakletmiştir. ancak kendi şahsi kanaatinin, önde gelen ittihatçı isimlerden, suikast olsa işine gelecek olanlar ve/veya suikastçilere suikastle doğrudan bağı kurulamayacak veya ispatlanamayacak dolaylı yardımlar yapanlar çıkabilecek olmakla birlikte, bunların mahkemelerin yaptığı gibi neticeyi suçlu bulma veya idama mahkum etme şeklinde sonuçlanması sonucuna normalde götürmemesi gerektiği şeklinde olduğunu belirtmiştir.
ayrıca 10 yıl hapse mahkum olan ismail canbulat 'ın karara itiraz etmeye kalkınca idama mahkum edilmesi; kazım karabekir ve ali fuat cebesoy 'un mahkeme duruşmasına sivil ve üniformalı olarak silahlı pek çok subayın katılması, kazım paşa salona girince bunların ayağa kalkması, hatta hakimlerden birinin de bu durumu görünce şaşırıp ayağa kalkması; ballı naciye (sanıklardan biriymiş, ama suikast yapılacağından haberi olmadan mevzuya karıştığından beraat etmiş; o akşam programda bayağı geyiği döndü) gibi pek bilinmeyen detaylar da konu ile ilgili bilgiler arasındadır.
izmir Suikasti Nedeniyle idam Edilenler (tam liste değil)
1. Miralay Mehmet Arif Bey - 10 Ocak 1902 tarihinde Harp Okulu'nu, 11 Ocak 1905 tarihinde de Harp Akademisi'ni bitirdi. 1909-1911 yılları arasında Almanya'da mesleki eğitim ve öğrenim gördü. Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı'na katıldı. 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Paşa'nın kurmay ikinci başkanı olarak Bandırma Vapuru'yla Samsun'a çıkan 19 kişi arasında yer aldı. Nisan 1920 tarihinde 11. Tümen komutanı oldu. Pozantı Kuşatması ve Düzce Ayaklanması'nın bastırılmasında görev aldı. 10 Ocak 1921 tarihinde Miralay rütbesine terfi etti. Birinci ve ikinci inönü Muharebesi'ne katıldı. Temmuz 1921 tarihinde 3. Grup Komutanı olarak Kütahya-Eskişehir Muharebeleri'nde görev aldı. Ancak Kütahya-Eskişehir Muharebeleri'nde cephe emrini sebepsiz yere geciktirmek ve bu geciken emrin cephenin yarılmasına sebep olması gibi mühim hataları nedeniyle ismet Paşa tarafından görevinden alınarak Başkomutanlık Genel Sekreterliği görevine getirildi. 14 Ocak 1922 tarihinde 3. Kolordu Komutanlığı'na atandı. 29 Haziran 1922 tarihinde bazı sebeplerden hakkında kanunî kovuşturma yapılmak üzere Ankara'ya getirildi ve açığa alındı. Savaştan sonra Kırmızı şeritli istiklâl Madalyası ile taltif edildi.
2. Rüştü Paşa - 1893 yılında Harp Okulu'nu topçu subayı olarak bitirdi. Balkan Savaşları'na katıldı. I. Dünya Savaşı'nda Kolordu Topçu Komutanlığı, 9. Kafkas Tümeni Komutanlığı yaptı. Türk Kurtuluş Savaşı'nda 3. Kafkas Tümen Komutanlığı görevinde bulundu. 1921 yılında Sakarya Meydan Muharebesi sonrasında Mirliva rütbesine terfi etti ve "Paşa" unvanı aldı. Sırasıyla 9. Kafkas Tümeni Komutanlığına, daha sonra da 9. Kolordu Komutanlığına atandı. Bu görevdeyken Ağustos 1923 tarihinde Erzurum mebusu seçildi. Halk Fırkası meclis grubunda yer aldı
3. Cavid Bey - ittihat ve Terakki liderlerinden, II. Meşrutiyet döneminde Maliye Nazırlığı yapmış Osmanlı siyasetçi
4. Ziya Hürşit Bey - Türkiye Büyük Millet Meclisinin I. döneminde ikinci Grup'ta, Lazistan milletvekili olarak yer aldı. Bir dönem Yozgat istiklâl Mahkemesi üyeliği yaptı
5. Hafız Mehmet Bey - TBMM 1. Dönem'de Trabzon mebusluğu yapmış ve II. icra Vekilleri heyetinde 8 Şubat 1921-19 Mayıs 1921 tarihleri arasında vekaleten (Celalettin Arif Bey'in yerine) Adliye Vekilliği yapmış siyaset adamıdır. Öncesinde 1912 Nisan-Ağustos Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nında ittihat ve Terakki Cemiyeti Trabzon mebusluğunu da yürütmüştür
6. Abidin Bey - izmir Müdafaa-yı Hukuk Kongresi Manisa Temsilciliği, Vatan Cemiyeti Umûmî Kâtipliği, izmir iktisat Kongresi Manisa Temsilciliği, TBMM II. Dönem Saruhan (Manisa) Milletvekilliği yapmıştır.
7. ismail Canbulat - 1912 yılında izmit milletvekili olarak mebuslar meclisine girdi. Balkan Savaşı'na gönüllü yedek subay olarak katıldı. Savaştan sonra Milli Emniyet ve birkaç ay sonra da Emniyet Genel Müdürlüğü'ne atandı. istanbul valisi ve istanbul şehremini oldu. Stokholm Elçiliği'ne atandı. 30 Temmuz 1918 tarihinde Dahiliye Nazırlığına getirildi. 30 Eylül'de bu görevden ayrıldı. Mütareke devrinin başında ittihat ve Terakki Fırkası'nın kendini feshi kararı almasından sonra Teceddüt Fırkası (Yenilenme Partisi) kurucuları arasında bulundu. Damat Ferit Paşa hükûmeti tarafından tutuklandı ve ingilizler tarafından Malta'ya sürüldü. Sürgünden döndükten sonra 1923 yılında TBMM istanbul II. dönem istanbul milletvekili oldu. Rauf Bey'le birlikte Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kurucusu ve yöneticileri arasında yer aldı.
8. Albay Rasim Bey - . Mekteb-i Erkân-ı Harbiye mezunu olan Rasim Bey, 1917-1918 yılları arasında Jandarma Genel Komutanlığı yapmış, 31 Mart Vakası'nda muhafız komutanı olarak bulunmuş ve Balkan Harbi'nde görev almış ve Kurtuluş Savaşı'na katılmıştır.
9. Mehmet Halis Tarıkahya - Mülkiye mezunudur. Sivas Vilayeti Maiyet Memurluğu, Sivas Vilayeti Matbaa Müdürlüğü, Sivas Belediye Başkan Yardımcılığı, Şarkışla-Tercan hattı Menzil Müfettişliği Teşkilât-ı Mahsusa Kıta Kumandanlığı, Nahçıvan Mutasarrıf Vekilliği, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Sivas Şubesi Kuruculuğu ve Sivas Merkez Heyeti Başkanlığı, Sivas Genel Meclis Üyeliği, Ziraat Odası Başkanlığı, Çiftçilik, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Kurucu Üyeliği, TBMM II. Dönem Sivas Milletvekilliği yapmıştır.
10. Ahmet Şükrü Bayındır - Darül Mualliminin Aliye Fen şubesini bitirmiştir. Selanik idadisi muavini öğretmenliği, işkodra ili önemli kâtipliği, Hicaz demiryolu nazırlığı kâtip ve murakıplığı, istanbul Darül Hayır muhasebe memur yardımcılığı, Bursa idadisi 2.müdürlüğü, Selanik Hukuk Mektebi müdürlüğü, Selanik Maarif müdürlüğü, Siroz ve Saruhan mutasarrıflığı, içişleri Bakanlığı Muhaberat Umum Müdürlüğü, Maarif Nazırlığı, Meclis-i Mebusan III. dönem Kastamonu üyeliği, Posta, Telefon ve Telgraf nazırlığı, Ticaret ve Ziraat Nazırlığı, izmit Livası Genel Meclis üyeliği, il Daimi komisyon üyeliği, Trabzon valiliği, TBMM 2. dönem Kocaeli milletvekilliği ile Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kurucu üyeliği yapmıştır
11. Sarı Efe Edip Bey - Mekteb-i Harbiye’yi bitirdikten sonra jandarma subayı olarak Balkanlar’da ittihatçı komitacılarla birlikte savaştı. Çeşitli askerî görevlerde bulundu. Kurtuluş Savaşı’nda Ödemiş yöresinde topladığı milis kuvvetlere komuta etti. Balıkesir dolaylarında Gavur imam’ın asi kuvvetleriyle çatıştı. Kocaeli Bölgesi’nde Kuva-yi Milliye süvarilerinden meydana gelen bir alayın komutanlığını yaptı
12. Abdülkadir Bey - Mekteb-i Harbiye'den mezun oldu. ittihat ve Terakki Cemiyeti'ne katıldı. 31 Mart Vakası'na müdahele eden Hareket Ordusu'nda yer aldı. Balkan Savaşı'na katıldı. I. Dünya Savaşı'nda Musul bölgesinde savaştı. Kurtuluş Savaşı'nın ilk yıllarında Ankara valisi oldu.
13. Kara Kemal - Birinci Dünya Savaşında iaşe Nazırı olarak görev yapmıştır. ittihat ve Terakki partisinin ileri gelenlerindendir. Partide "Küçük Efendi" olarak anılırdı (Büyük Efendi, Talat Paşa'dır.) Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasından sonra Millî Mücadele'ye silah, cephane ve subay kaçırılmasında önemli rol oynayan Karakol Teşkilatı'nın kurucularından birisi olmuştur. Kurtuluş Savaşı sonrasında eski ittihatçıların lideri haline gelmişti.
14. Filibeli Hilmi Bey - Harbiye'den mezun oldu. ittihat ve Terakki'de aktif bir rol üstlendi. I. Dönemde Ardahan'ı temsil etmiştir. Mütareke’den sonra Yüzbaşılık’tan emekli olmuştur.
Ocak 1919 Hamşioğlu Rasim Beyin Konağında Ardahan Kongreleri’nde Mümessil ve 23 Şubat 1921'de Ardahan’ın Gürcistan işgalinden kurtuluşunda Ardahan Kalesi'ne kırk yıllık esaretten sonra ilk Türk Bayrağını çeken, T.B.M.M Başkanlığına Ardahan ve Artvin Kurtuluşunun şükran telgrafını yazan 1. Dönem Ardahan mebusu.
15. Yenibahçeli Nail Bey - Çerkez asıllı Osmanlı Devlet adamı, istihbaratçı ve yazar. ittihat ve Terakki'nin kurucu kadrosundandır. Özellikle italyanlara ve ingilizlere karşı yürüttüğü istihbarat faaliyetleriyle bilinmektedir.
1908'den sonra Libya'da ve Balkanlar'da italyanlara, ingilizlere ve Ruslara karşı istihbarat faaliyetleri yürütmüştür. Birinci Dünya Savaşı esnasında, Teşkilat-ı Mahsusa'nın Trabzon ve yakın çevresindeki Doğu Karadeniz yörelerinden sorumlu olan komutanıydı.
16. Doktor Nazım Bey - ittihat Terakki Cemiyeti’nin kurucu liderlerindendir. Cemiyetin; kurulmasında, teşkilatlanmasında ve II. Meşrutiyeti'n yeniden ilanında önemli rol almış birkaç yöneticisi arasındadır. 1893 yılında gittiği Paris’te 14 yıl boyunca cemiyetin gelişmesi için çalıştı. 1907 yılında izmir ve Selanik’e geçerek Meşrutiyetin ilanı için mücadeleye devam etti; bunu başaran ekibin içinde yer aldı. I. Dünya Savaşı’nın sonuna kadar cemiyette verilen bütün kararlarda söz sahibi oldu.
1916-1918 yılları arasında, Fenerbahçe Spor Kulübü Başkanlığını yürüttü. Osmanlı Devleti’nde son Talat Paşa hükumeti içinde Maarif Nazırı olarak yer aldı.
18 Haziran 1926 Mustafa Kemal Paşa Anadolu Ajansı' na verdiği demecini şöyle noktaladı:
--spoiler--
Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır, fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır.
--spoiler--
bilinenin aksine atatürk ün tüm ittihatçıları sallandıramadığı olay.
sağ kalanlar örgütlenmiş , ata nın ismini kullana kullana chp yi ele geçirmişlerdir bugün.
ironik değil mi? baktılar herhalde "kendisine doğrudan saldıramıyoruz bizde onun adını kullanarak onla savaşalım" dediler.
