Benzerine az rastlanır bir "aydın" başkaldırısı... Herkesin bildiği gibi, Dreyfus olayı XIX. yüzyıl sonlarında, Fransa'da, Yahudi kökenli bir subayın, Albert Dreyfus'ün, haksız yere casuslukla suçlanarak yüzeysel bir yargılama sonunda zindana gönderimesiyle başlar, yargıya ve yargıyı getiren soruşturma ve belgelere ilişkin tartışmalarla da sürer. Ama yalnızca bir hukuk, yalnızca bir ayrımcılık olayı değildir. Başta ordu ve yargı olmak üzere, ülkenin tüm kurumlarını temellerinden sarsan büyük bir toplum olayıdır. Bu küçük kitapta çevirisini sunduğumuz unutulmaz yazı, büyük romancı Emile Zola'nın 13 Ocak 1898 perşembe günü L'Aurore gazetesinde yayınladığı Suçluyorum..!-Cumhurbaşkanına mektup'u bunu çok güzel açıklıyor.
fransız yazar emile zola'nın faşizme ırkçılığa baskılara hukuksuzluğa meydan okuyuşu, siyasi iradeye açık mektup olarak nitelendirilebilecek baş kaldırısı niteliğinde makalesidir.
"benim görevim konuşmak, suç ortağı olmak istemiyorum. yoksa gecelerim orada, işkencelerin en korkuncu içinde, işlemediği bir suçun cezasını çekmekte olan suçsuzun hayaletiyle dolup taşacak.
"banane" deyip susmayı alçaklık buluyorum. bundan böyle başıma gelebilecek şeyler hiç umurumda değil: yeterince güçlüyüm ve bu haksızlığa meydan okuyorum
emile zola o gün o koşullarda bu baş kaldırıyı yapmış aleyhinde başlatılan zola'ya ölüm kamyanlarına rağmen yılmamış nihayetinde evinde zehirlenerek öldürülmüştür. ama her zaman saygıyla hatırlanacak, gerçek bir aydın olarak tarihteki yerini alacaktır.
