ismet inönü deyince en çok eleştirilmesine sebep olan icraatlarından biridir paradan atatürk ün resmini kaldırıp kendininkini bastırması. fakat bu eleştirinin ne kadar haklı olduğu o dönemin şartlarına bakarak tekrar sorgulanmalıdır. öncelikle şunu belirteym;
atatürk döneminde çıkan bir yasayla cumhurbaşkanı kim olursa paraya onun resminin basılması uygun görülmüştür. yani inönü nün yaptığı iş atatürk ünde onayladığı bir eylemdir.fakat ismet inönü nün böyle bir şey yapmasında ki amacın farklı olduğunu düşünüyorum. dünya nın neresinde olursa olsun yapılan devrim, yapanların önderiyle özdeşleşir ve bu önder öldüğünde yeni kurulan rejimin de zor duruma düşeceği ve zamanla yıkılabileceği görüşü oluşabilir. hele ki atatürk ün tüm emperyalist güçleri yerle bir ederek bu rejimi kurduğu düşünülür,türk halkının da ilk defa böyle bir rejimle yönetildiği hesap edilirse, bu rejimin oturma sürecinin zorluğu da ortaya çıkacaktır. işte bu noktada atatürk ün ölümüyle ismet inönü sadece paraya değil ülkenin dört bir yanına kendi resimlerini koydurmuştur. böylece hem bütün dünya ya hemde ülke içinde ki rejim düşmanlarına karşı gövde gösterisi yapmak istemiş ve rejimin güçlenerek yoluna devam edeceğinin mesajını vermiştir. bana kalırsa ismet inönü nün kendi resimlerini paraya bastırması kimilerinin dediği gibi atatürk düşmanlığından değil, tam tersine bir ömür dava arkadaşlığı yaptığı atatürk ün kurduğu bu rejimin bunalıma girmesini engellemek istediği içindir.
Adnan Menderes döneminde Türk parasından inönü'nün resmini kaldırmıştır ve Atatürk'ün resmini koymuştur. Ayrıca inönü kendi heykelinide diktirmiştir. Yine Menderes döneminde yaşayan insanların heykellerinin dikilmesini yasaklanmıştır.
"Atatürk gibi eşsiz bir kahramanı istihlaf etmiştim (halef olmuştum).
Benim için en büyük tehlike onun gölgesi altında erimek ve ezilmek idi. Devlet icraatının bütün sorumluluğu bana ait olmalıydı. Bunun için de kudretim neyse benim damgamı taşıyacak bir dönemin başladığının belli olması gerekiyordu. Paralara resim nakşedilmesi tarihten gelen bir devlet kudreti ve hakimiyeti geleneği idi. Parada pulda yapılanların başka türlü manalandırılması bir istismardır. Ve vebali yapanlara aittir. Bizim ona vefa ve sadakatimiz tarihin imtihanından geçmiştir."
ikinci Dünya Savaşı'nın başlamasının ardından paraların üzerine resminin konulmasını Atatürk düşmanlığı olarak yorumlayanlara cevabıdır.
herhangi bir kanun ihlali olmayan eylem. cumhurbaşkanı paraya resmini bastırtma yetkisine sahiptir ancak inönü bunu kullanan tek liderdir. mesela abdullah gül'de paraya resmini bastırsa herhangi bir hukuki müdahale ile karşılaşmaz.
bunlardan bazıları siyasi nitelikliydi ... mesela ;
" inönü atatürk'ü sevmezmiş. onu unutturmak istermiş. cumhurbaşkanı olunca paralardan atatürk'ün resmini çıkarttırmış."
inönü, bunlar karşısında, atatürk'ü sevmemesinin, onu unutturmak istemesinin mümkün olmadığını anlatmak için, büyük uğraş veriyordu. paralarla ilgili kararı kendisinin almadığını kanıtlamaya çalışıyordu.
bu para kararı, merkez bankası'nın atatürk döneminde oluşmuş mevzuatının kurallarına göre, merkez bankası yönetiminin yürüttüğü bir uygulamaydı. o zamanın avrupasının birçok devleti gibi, türkiye'deki paralarda da "devlet reisi"nin resminin kullanılması kuralı, cumhuriyet'in kendi adına para bastırmaya başladığı sıralarda konulmuştu. inönü'nün cumhurbaşkanı seçilmesinden sonra da aynı kural, banka yönetimi tarafından otomatik olarak uygulanmıştı.
kaldı ki bu uygulama , nasıl olup da, inönü'nün atatürk'ü sevmediğinin kanıtı olarak yorumlanabilirdi ?
inönü tek parti döneminde milli şef sıfatını taşırken, atatürk'ü " ebedi $ef " olarak ülkenin lideri saymaya devam eden ve ona avrupanın en görkemli anıtını inşa etmekte olan bir rejimin cumhurbaşkanıydı ... atatürk'ün gençliğe hitabesiyle birlikte, kendisinin atatürk'e - " vatan sana minnettardır " diye biten - ünlü hitabesinin, tüm okullarda yan yana asılı bulunduğu bir dönemin cumhurbaşkanıydı.
inönü ve chp sözcüleri bunları anlatmaya uğraşıyorlardı ama, dp sözcüleri bildiklerinden şaşmıyorlardı.
sayfa 63.
gazi nin isteği doğrultusunda reisi cumhur olundugu takdirde paraya resim konulması uygun görüldü, lakin gazi nin her dediğini yapıyorlarmış gibi bunu egoistce yapması manidardir. ne var bunda resim dir diyenlere soruyorum abdullah gül böyle birşey yapsa haftasına vatan elden gidiyor diye cumhuriyet mitingleri yaparsınız.
bundan doğal bişey yoktur. şöyleki kendine güveni olan, ezik olmayan insanlar çevresindekileri kıskanır. ismet inönü'nün de hayatı atatürk'ü kıskanmakla geçmiştir. vefatını fırsat bilerek bu olayı gerçekleşmiştir. ben olsam aynısını yapardım.
bundan doğal bişey yoktur. şöyleki kendine güveni olan, ezik olmayan insanlar çevresindekileri kıskanır. ismet inönü'nün de hayatı atatürk'ü kıskanmakla geçmiştir. vefatını fırsat bilerek bu olayı gerçekleşmiştir. ben olsam aynısını yapardım.
demokrat partinin milli şef le (i. inönü )baş etmek için m.k. atatürk'ü yeniden keşfedip , ön plana getirmesi ile geri tepen girişim.eğer bu dp nin köylü kurnazlığı olmasa ve tutmasa idi bugün atatürk tabusu ve tapıcılığı olmayacak , mustafa kemal de normal tarihi bir kişilik , lider olarak anılıyor olacaktı.paraların üzerinde pek çok liderin resmi olabilecek , pek çok liderin heykelleri meydananlar da boy gösterebilecekti.
Bu konuda inönü'yü suçlamak oldukça saçma, paraya şu resim veya bu resim konulacak diye bir görüş,yasa vb. bir şey yok.Dolayısıyla burada devlet gelenekleri devreye girmiş ve osmanlı'da nasıl akçenin üzerine o zamanın padişahının imzası kullanılıyorsa burada da o zamanın reisicumhurun resmi konulmuş.Resim farklı olarak görülebilir ama bu konuda inönü'yü suçlamak bana saçma geliyor.Ve sonuç olarak zaten o dönemde inönü'ye muhalif olanlar(ki bunların çoğu Mustafa Kemal'e de muhalifti) inönün resminin paranın üzerinde olmasını siyasi olarak bir kayıp olduğunu gördükleri için Gazi'nin fotoğraflarının konulmasını istemişler ve böylede olmuştur.
