din nedir? din ve ibadet ilişkisi nelerdir? ibadettin dindeki yeri nedir? islamiyeti diğer dinlerden ayıran tanım nedir? bu başlıklar altında doç. dr. caner taslamanın islamiyetin temeli, kur'an-ı kerim, ayetlerinden kaynak alarak yanıtladığı "islam dininin temeli" konulu soru cevap formatında geçen programdan alıntı. *
tanım: dinin, felsefeciler, antropologlar din bildirimciler tarafından birçok farklı tarifi yapılmıştır.
din; dünya görüşü, ve davranış yönergelerinden oluşan kompleks bir sistemdir; bu sistemin içinde insanlar genelde; evrenin ve kendilerinin nasıl varolduğu, öldükten sonra ne olacağı gibi inançları, hayat görüşleri elde ettikleri gibi, ötekilerle ve aynı inancı paylaştıkları insanlarda, nasıl ilişki kuracakları gibi bilgileri de öğrenirler. ayrıca bireyler arasında kurduğu bağla din; çok önemli sosyal bir rolde oynamaktadır. din, kelime olarak Kur'an'ı bir kavramdır. Kur'an da bu kelime Allahın vahiy ettiği sistemler olan, Yahudilik, Hıristiyanlık, islam için kullanıldığı gibi, aynı zamanda putperestlerin inançları içinde kullanılmaktadır. örneğin; kafirun suresinde 6. ayette sizin dininiz size benim dinim bana denmesinden; mümin suresi 26. ayette firavunun, hz. musanın dininizi değiştirmesinden korkuyorum! demesinden, putperestlik içinde bu kavramın kullanıldığını görmekteyiz. mümin suresi 14. ayetinde kafirlerin hoşuna gitmese de siz, dini yalnız Allaha halis kılarak dua edin denmesinden Allahın gönderdiği sistemler içinde aynı kavramlar kullanıldığını anlıyoruz. sonuçta din kavramı, hak ve batıl bütün hayat görüşleri ve davranış yönergelerini ihtiva eden sistemleri tarif etmek için kullanılmaktadır. islama göre Allahın vahiy Hak Dinin temelidir. bu açıdan bakılırsa bizim için din Kur'an dır.
soru: islamın temel, önemli unsuru nedir?
Caner taslaman: islamın en önemli unsuru; La ilahe illallahtır. Şirk koşmadan Allaha inanmaktır. Kur'an da şirk, Allahın affetmeyeceği tek günah olarak tanıtılmaktadır. bunun dışındakileri Allah dilediği için affedeceğini ifade etmektedir. bu arada dinin direği namazdır hadisi meşhurdur, Birçok kimsenin aklına dinin direği denince ilk namaz gelir bazı hadisçiler bu hadisin sahih olup olmadığını tartışmıştır fakat, bu hadis sahih olsun olmasın, namazın, arapçası Salat islamdaki önemi bellidir; namaz vakitli farz kılınmış, öncesinde abdest alınan, secde gibi bedeni hareketleri kapsayan Allahı andığımız çok önemli bir ibadettir; Kur'an da ankebut suresi 45. ayette namazın, çirkin işlerden alıkoyacağını, öğreniyoruz. düzenli olarak her gün Allaha yönelen kul, Allaha kurduğu bağ neticesinde Allah ile kurduğu O bağın sonucunda gerçekten günahlardan uzaklaşacaktır. birçok kişi bu yüzden dinin direği denince ilk namazı hatırlar! fakat islam namazdan ibaret değildir, oruç, zekat, haç ve güzel ahlakta hepsi de islamın direkleridir. Kur'an nın tüm inanç sistemi, tüm emirleri ve tüm yasakları büyük islam binasının direkleridir.
soru: din ve ibadet ilişkisi nelerdir? ibadettin dindeki yeri nedir?
Caner taslaman: burada din kelimesini islam olarak elle alıp islam açısından kısaca açıklamaya çalışacağım.
ibadet: insanın Allaha karşı kulluk vazifelerini yerine getirmesini ifade eder. zariyat suresi 56. ayette, Ben, insanları ve cinleri Bana kul olsunlar diye yarattım. bizlere yaratılış gayesinin kulluk yani ibadet olduğunu anlıyoruz. ibadet denince birçok kişinin aklına namaz, oruç, zekat haç gelmektedir. doğrudur bunlar ibadettir. fakat ibadetlerin sadece bir kısmıdır. güzel ahlak ile ilgili her unsur; çalmama, öldürmeme, başkasının hakkını gasp etmemede ibadettir. selam verenin selamını almak, başkasının ayıbını araştırmamakta ibadettir. şükretmek, sabretmekte ibadettir. bunların hepsine Kur'an da vurgu vardır. Cihat, yani Allahın yolunda mücadele etmekte ibadettir. bu arada cihat kavramının saldırıya uğrayan Müslümanların, gereğinde savaşması, islama saldırılara karşı entelektüel fikrin mücadele vermesi fakirlere, kimsesizlere, özürlülere yardım organizasyonları gerçekleştirmek gibi birçok farklı Allah yolundaki çabayı kapsayan geniş bir kavram olduğunu hatırlayalım. cihat denince tüm bunları anlayabiliriz; şükretmek, kibirlenmemek, israf etmemek Allahı bolca anmakta ibadettir. ayrıca Allaha şirk koşmadan inanmak gibi inanç ile ilgili tüm hususlarda ibadettir. ibadet bedenle mal ile yapılması gerekenlerden yani daha fazlasını ifade eder. bazıları ibadet deyince sadece beden ve mal ile yapılanlara vurgu yapmışlardır. zariyat suresi 56, ayetten ve daha birçok, ibadet kavramının kullanıldığı Kur'an ayetinden bunu açıkça anlıyoruz, ibadet kavramı genel kullanımından daha geniş olduğunu anlıyoruz. kısacası bir Müslüman için Kur'an ın emrettiği ve tasfiye ettiği şekilde inanmak ve yaşamakla ilgili her şey ibadettir. Bizim, kulluğumuzun gereği olarak yerine getirmemiz gereken her şey ibadettir.
islamiyetti diğer dinlerden ayıran tanım nedir?
Caner taslaman: islam kelimesi; fin ve selam köklerinden gelmektedir. bu kökler barış ve güven gibi anlamlara sahip, aynı zamanda islam; teslim olmayı, kullun yaratıcısına bağlanmasını ve boyun eğmesini de ifade eder; Müslüman ise islam olan anlamına gelir. Kur'an -ı kerimde islam; Allahın gönderdiği tüm dinler için kullanmaktadır. Kuran-ı kerimde sadece Hz. peygamberimizin ve gelen din için değil, tüm Allahın gönderdiği vahiyler için islam denilmekte, ve bütün bu dinlere uyanlara Müslüman denilmektedir.
al imran suresi 52. ayet; Havariler: Biz Allah'ın yardımcılarıyız, Allah'a iman ettik ve bizim (Allah'a) teslim olduğumuza şahit ol. dediler. hz. isa nın havarileri bizler Müslümanız dediği aktarılır. al imran suresi 67. ayet; Hz. ibrahim (Allah'a teslim olmuş) bir Müslüman dı. Ve o müşriklerden olmadı. hz. ibrahimin Müslüman oluğu söylenir. sonuçta günümüzde de kullanıldığı gibi sadece peygamberimizin getirdiğinin adı islam, sadece ona uyanların adı Müslüman değildir. bu kavramlar tarih boyunca Allahın indirdiği tüm vahiyleri ve onlara uyanları ifade eder. tabi ki peygamberimizin getirdiğinin de adı; islam ona uyanlar da Müslümanlardır.
maide suresi 3. ayet: bugün sizin dininizi kemale erdirdim. Ve üzerinizdeki ni'metimi tamamladım. Sizin için din olarak islamı seçtim demektedir.. peygamberimizin de getirdiğinin adının islam olduğunu böylece kuran-ı kerimden anlaşılmaktadır. bu din yani islam bize kuran-ı kerim vasıtasıyla bildirilmiştir. bu yüzden bizim için islam eşittir kuran-ı kerim dersek en kısa şekilde islamın ne olduğunu tarif etmiş oluruz.
kur'an -ı kerimde islam; allahın gönderdiği tüm dinler için kullanmaktadır. kuran-ı kerimde sadece hz. peygamberimizin ve gelen din için değil, tüm allahın gönderdiği vahiyler için islam denilmekte, ve bütün bu dinlere uyanlara müslüman denilmektedir.. (#19596180) bu bağlamda dinlerin temeli birdir o da hak din islam'dır.
