ironi yapılmaz. çünkü bir durum ironik olabilir.
örnek verirsek; ömrü boyunca kadına şiddeti eleştiren birinin kadına şiddet uygulamaktan hüküm giymesi ironik bir durumdur.
"ironi yaptım" cümlesi başlı başına bir mantık hatasıdır.
ironi; üzerinde düşünülen, komik veya trajik tesadüflerdir. tariz veya tecahül-i arif sanatı diyebiliriz.
tariz (iğneleme, sitem): Bir kimseyi iğnelemek, onunla alay etmek amacıyla bir sözü karşıt anlamını düşündürecek şekilde kullanmaya denir.
örnek; Kitaplarına o kadar çok değer verirdi ki elini bile sürmez!
çok zeki bir çocuk, on beş yaşında okumayı ancak söktü!
TECÂHÜL - i ÂRiF ( BiLMEZLiKTEN GELME ): Bir anlam inceliği yaratmak ya da nükte yapmak için, şairin, çok iyi bildiği bir şeyi bilmiyor görünerek söz söyleme sanatıdır.
"Yılın ilk karı yağdı
iyice kısaldı günler.
Ölülerimiz üşür mü ki?"
Son dizede şair ölülerin üşümediklerini bildiği halde, bilmezden geliyor.
uludağ sözlük gibi bursalıların ve doğal olarak bursasporluların fazla olmasını beklediğimiz yerde beşiktaşlı şikeci eziklerin fazla olması en güzek örnektir.
Yapılması kolay gibi gözükse de zordur aslında. Ironiyi yaparsın, gerçek sanarlar mı acaba diye bir tık anlaşılır yaparsın. Sonra işi garantiye almak için bir tık daha. ironi "sanane, saman ye, ben tokum sen ye " halini alır.
doğal sınırları olan bir söz sanatı. doğal sınırlar ise genelde toplumun kültürel yapısının etkisindedir ama kabaca sağ duyu tarafından belirlendiği söylenebilir. örneğin, ölümle ve hastalıkla ilgili konular hassastır ve bu yüzden bu konularda pek şaka yapmayız ulu orta. buna tabii kara mizahda diyebiliriz ve bazı halleri gerçekten hem komik hem hüzünlü olabilir, güzel mesajlar içeriyor olabilir ve hatta hayatı gereğinden fazla ciddiye aldığımız anlarda rahatlatıcı bir etkisi bile olabilir. ama işte, öyle incelikle yapılması gerek ki, insanın içinde bir yerlere dokunmasın, acıtmasın.
diyeceğim şu ki, o incelikte değilseniz bir mesaj vermek uğruna hastalık ve ölümü konu alarak ironi/kara mizah falan kasmayın. olmuyor çünkü, bir şey yapmaya çalışırken on şey yıkıyorsunuz.
tabii, o incelikte olmadığını fark etmek ve kendini bilmek de ayrı bir inceliktir ve maalesef ne zeka ne de eğitimle kazanılıyor.
kısacası, ironi adı altında yapılan mallığa 'ama ironiydi' diyenin züccaciye dükkanına giren filden farkı yok.
