iran hakkında en ufak bir fikri dahi olmayanların pek çok şey yazdığı farklardır.
iran'la türkiye arasında en büyük farklardan birisi iran'ın şii olmasıdır. Şiilik inancı türkiye'de baskın olan ehl-i sünnete göre çok çok sakattır.
Türkiye çok daha modern bir tablo çizer ancak bu 'modernlik' olayının toplum huzuruna olan katkısını ancak iki ülkeyi de görmüş ve iki ülkede de yaşamış kişilerce kıyaslanmalı. Türkiye'de polisin gözü önünde size bıçak çekilip cep telefonunuz gaspedilir ama orayı görmüş insanların söylediğine göre iran'da bunu yapmak biraz sıkar.
iran vatan hainlerini asar, türkiye havuzlu özel hapishanede besler.
iran kendi fuzesini, otomobilini vs üretir, türkiye bunları üretmez.
Türkiye ekonomide dışarıya göbekten bağlıdır. içeride ürettiği şeylerin bile her parçası dışarıdan geldiğinden dışarıda yaprak kıpırdasa bize tesiri olur.
Türkiye'de çoğunluk ezilir, iran'da azınlık.
Türkiye'de ezenler 'eziliyoruz' diye ağlar, iran'da ezilenler.
türkiye asla iran olmaz, ama iran bir gün türkiye olabilir.
türkiye'de liberal ekonomi vardır. kapitalizm vardır.
iran'da ise ekonomi daha içe kapanıktır. bir çeşit sosyalizm vardır. hatta bundan 3-4 yıl öncesine kadar sovyet rusya'dan fazla farkı olmayan bir ekonomik yapısı vardı. oteller bile devletindi o kadar deyeyim siz anlayın.
nüfusu 20 milyona geldiği söylenen tahran'da alış veriş merkezi, büyük gross marketler bulmanın imkanı yoktur. çünkü yoktur. genelde halk her köşebaşında en az 5-6 tane olan bakkal ve küçük market türü yerlerden alışverişini yapar. ha iyi midir? tüketim çılgınlığını engellemesi açısından iyidir; hoş gerçi büyük gross marketler olsa ne olcak, zaten bir çok şey yasak. en fazal yemeye içmeye para harcanır.
ha bir de iranda 30lt.lik bir arabanın deposu aşağı yukarı 4 dolara fullenirken (ki buna bile pahalı diyorlar); türkiye'de o paraya ancak arabanın deposuna benzin koklatılır. ha keza, doğalgaz fiyatları türkiye'de el yakarken (ki iranlılardan duyduğuma göre, iran türkiye çok ucuz fiyattan doğal gaz satıyormuş; ama bizim devlet en az 6-7 kat bundan vergi alıyormuş, yani bizim suçumuz yok diyorlar); iran'da doğalgaz sudan ucuz desek abartıya kaçmış olmayız.
Iran'da uydu anteni kullanmak yasaktır, ama herkesin evinde var,
Türkiye'de serbest ama hala alamayan milyonlarca insan var,
Iran dünyadan istediğini alır,
Türkiye dünyanın istediğini yerine getirir.
Iran'da içki içmek yasaktır ama herkes içer,
Türkiye'de serbesttir yine herkes içer,
Iran'ın toprakları üzerinde kurulan devletleri Iran Iranlılaştırmıştır,
Türkiye'de durum biraz farklı biz git gide Türklüğümüzü unutuyoruz,
Türklerin biraları alkollüdür,
Iranda alkolsüz bira içerler,
Iran'da her baktığınız yerde bayan taksi şoförü görebilirsiniz,
Türkiye'de sadece televizyonlarda yada denk gelirse yılda 1 defa,
Iranda trafik kuralı, lambası, yoktur kaza çoktur ama kavga hiç yoktur,
Türkiyede trafik kuralı vardır, lambası vardır, polisi vardır kaza çoktur ama kavgada çoktur,
iran'da insanların dini inançlarına hakaret etmek yasak, türkiye'de serbest.
iran fransa'nın, almanya'nın, abd'nin "seçim sonuçlarını tanımayabiliriz" açıklamalarına "sizin başka işiniz yok mu?" diyerek karşılık verir, türkiye ise avrupa ülkelerinin ve amerika'nın buyruklarını yerine getirmeye mecburdur. iktidara her kim gelirse gelsin mecburdur, çünkü türkiye tanzimat'tan beri dışarıdan yönetiliyor, iran ise tahran'dan yönetiliyor.
kadınların ekonomiye katılım oranı bu farklardan birisidir. iran'da kadınların sosyal hayata katılımı türkiye'dekinden çok daha fazladır. ancak bu kadınların hala büyük baskılar altında olduğu gerçeğini değiştirmemektedir.
gerzekçe karşılaştırma yapılan farklardır. madem "iran" ve "türkiye" gibi topyekun ülke ismi kullanacaksınız, o zaman rejimden ve yöneticilerden kaynaklanan abuklukları kaynak göstermeyeceksiniz. bir ülkenin adını komple lekelemek o kadar kolay değil...
iran kültürel olarak belki de türkiye'den çok daha zengin bir ülkedir. ama kültürü, inançları, sanatı, sosyal yapısı mollalar tarafından hiç edilmiş, son 20 senede hiç haketmediği bir konuma sürüklenmiştir. ülkenin büyük çoğunluğu mevcut rejimden rahatsızdır, bunu da son günlerde fazlasıyla belli etmiştir. ancak seçimlerin demokratik bir ortamda düzenlenmediği herkesçe biliniyor sanırım... türkiye'de herhangi bir seçimden, karardan sonra sokağa dökülen halk kitleleri gördük mi hiç?
kadınları çok çok aktiftir, bu kadar fazla bastırılmalarına rağmen hem politikada, hem de iş yaşamında aktif rol üstlenirler. geçmişteki öğrenci hareketlerinde olduğu gibi...
hayatı boyunca iran'ı görmeden atıp tutanlara göre iran köylülerden oluşan bir rant ekonomisi zannedilebilir. ama 50'lerde türkiye'de bisiklet üretilemiyorken iran kendi otomobilini üretiyordu. halen de üretiyor, bunlardan en bilineni de samand.
iran'ı bir arap ülkesi sananlar önce gidip neyin ne olduğunu, o şehirlerin ihtişamını, kültürel zenginliği görsünler sonra konuşuruz. iran pers'tir, o kültürün mirasçısıdır...
iran dünya'ya kapalı, ekonominin devlet kontrolünde olduğu, büyük oranda köylü, rekabetin olmadığı bir "rantiye ekonomisi"dir. Türkiye ise bütün eksiklerine rağmen batıya açık, giderek şehirleşen, özel sektörün baskın olduğu, rekabetin az çok olduğu bir ülkedir. Dolayısıyla arada nereden baksanız 50 yıl vardır.
Bu arada unutmadan ekliyeyim, 1978 yılında yani iran islam devriminden hemen öncesinde iran'ın toplam GSMH sı 73 milyar dolar iken, Türkiye'nin gsmh'si 66 milyar dolar idi. Bugün ise, iran'in gsmh'sı 700 milyar dolar iken, iran'ınki 270 milyar dolardı.
iran'ın cumhurbaşkanı sömürücü karşıtıdır. amerika ve israil karşıtıdır. yiğit adamdır ahmedinejad. kafa tutuyor batıya. ama şeriatçıdır. o yanı örnek alınacak değildir.
türkiye'nin cumhurbaşkanı, 24 saat sırıtan batı kuklası vergitsinci abdullah gül. yiğitlik mi? hadi canım sen de.
benzerlikleri için, ikisi de şeriatçıdır denebilir.
iran'da örtünmemek yasaktır; türkiye' de örtünmeye çalışmak.
iran, kaderci bir toplumdur; türkiye ise kader ile kaza anlayışını benimseyen bir toplumdur.
iran' da şeriat esasdır; türkiye' de ise demokrasi.
iran'da sokak idamlariı vardır, türkiye' de idam cezası kaldırılmıştır.
iran petrol yönünden zengindir; türkiye' de petrol yoktur.
gibi ilk akla gelen farklılıklardır.
