1- dünyanın en devrimci balığı nın yaşadığı yerdir. samed behrengi nin doğduğu, 18 yaşında köy öğretmeni olduğu, bir kaşık suda boğulduğu, ama hâlâ köy çocuklarının kalplerinde yaşatıldığı ülkedir.
2- en güzel saraylarından biri 40 sütun anlamına gelen çehel sütun adını taşır, ama gerçekte 20 sütunludur. diğer 20 sütun için, sarayın hemen önünde uzanan dev havuza yansıyan aksine bakmanız gerekir!
3- çehel sütun sarayının hemen arkasında bir başka saray, heşt beheşt yani sekiz cennet sarayı vardır. 400 yıllık bu botanik bahçesi, size yeryüzünde cennetin mümkün olduğunu düşündürür. neden mi sekiz cennet? çünkü tanrının sadece yedi cenneti vardır * ...
4- basık suratlı ve uzun tüylü kedilerin anavatanıdır.
5- ısfahan... ıranlılar a göre burası nisf-ı cihan dır, bir başka deyişle bu kent o kadar güzeldir ki, evrenin yarısını görmüş gibi bir yumruk yersiniz. siz siz olun, bir ıranlıyla konuşurken ısfahan nısf-ı cihan demeyin, size ne, kulli cihan! yani hayır, evrenin tamamı! diyebilir...
6- siesepol: ıtalyan rönesansı nın en güzel köprülerini düşünün ve bu köprünün toskana dan 5.000 km uzakta, bir çölü bölen geniş bir nehrin üzerinde kurulduğunu düşünün. ıranlılar bu köprüye doğulu dehşet bir özellik katmışlardır, köprünün 33 gözünün altındaki nehir yatağı teraslanmıştır, bu nedenle de dünyanın en güzel su sesini burada duyarsınız. özellikle de uzaktaki karların eridiği mayıs-haziran aylarında...
7- yüzünün tamamı gözden oluşan, ceylan yürüyüşlü güzel kızların diyarıdır ıran. o güzel kızla saatlerce hayyam dan, sadi den, italo calvino dan konuşabileceğiniz gerçeküstü bir memlekettir.
8- cennette huriler varmış kara gözlü, / içkinin de oradaymış en güzeli. / desene biz tam cennetlik olmuşuz, / bak bir yanda şarap diğer yanda sevgili... diyen adamın, ömer hayyam ın ülkesidir ıran.
9- geniş bahçelerin ve şehir ortasında içinde yapay göllerin bulunduğu devasa parkların ülkesidir ıran. parklarını filozoflarının, şairlerinin ve matematikçilerinin büst ve heykelleri süsler.
10- unutmayın, mcdonalds ın işgal etmediği dünyadaki son yerlerden biridir ıran!
11- en yakası açılmamış tanrıtanımaz fıkralar burada anlatılır. mollalar bunun önüne ne yazık ki geçemedi * ...
12- ıran daki bazı devasa camileri aydınlatmak için tek bir mum yeter! ıran süsleme sanatlarından aynakâri, en büyüğü serçe parmağınızın tırnağı büyüklüğünde milyonlarca renkli aynanın tüm kubbeyi hatta mukarnas süslemeli duvarları kaplamasına dayanır. ıçeriyi aydınlatmak için tek bir mum yeter de artar, gözleriniz kamaşır...
13- tavla nın doğduğu yerdir.
14- ali gapu: bir oda düşünün, duvarlarında ve kubbesinde değişik müzik çalgılarının şeklinde oyulmuş yüzlerce oyuk olsun. safevi şahı abbas odaya girmeden önce bir müzik heyeti bir saat kadar müzik çalarmış odada, şah geldiğindeyse sessizce dışarı çıkarmış. odanın mükemmel akustiği, dakikalarca müziğin odada yankılanmasını ve devam etmesini sağlarmış...
15- amerikan yasalarınca microsoft ürünlerinin satışının yasaklandığı bir ülkedir burası. ıranlılar ters mühendislik yoluyla windows işletim sistemini kırıp, üzerine 3-5 yazılım ve adam gibi çalışan farsça/arapça desteği ekleyerek windows parsa adıyla piyasaya sürer. windows parsa, körfez ülkelerinde de microsoft u silkeler! *
16- ıran ıslami bir devlet olmasına karşın, parlamentosunda ortodoks (ermeni), musevi ve zerdüşt azınlıklara koltuk ayrılmıştır! ermeni azınlığın alkollü içki (şarap) üretme ve bunu azınlık üyelerine satma imtiyazı var!
17- dünyanın en çok satan mizah dergileri ıran da çıkar. toplumsal muhalefetin sığındığı kalelerden biri olan mizah, ıran da muhteşem bir inceliğe ve kıvraklığa sahiptir. bazı fıkralar sizi sandalyenizden düşürebilir. ıranlı karikatüristlerin her yıl uluslararası karikatür ödüllerini toplaması boşuna değildir. *
18- ıran da hz. muhammed in resmini yapmak serbesttir. dini bayramlarda hz. muhammed in dev resimleri şehrin geniş duvarlarını che guevara misali süsler... bizde günahtır dediğinizde ıranlılar şaşırır: peygamber bizim gibi bir insan. onu neden putlaştıralım ki?
19- ünlü sinema yönetmeni abbas kiyarüstemi nin ülkesidir ıran. bir diğer abbas, magnum un ünlü fotoğrafçısı olan abbas tır. onun fotoğraflarını tanımamak, en hafif tabiriyle "ayıptır.
20- ortadoğu nun ıngilizler ve fransızlar tarafından çizilmemiş tek sınırı, 1639 daki kasr-ı şirin anlaşması yla çizilen türkiye-ıran sınırıdır. o günden beri bu sınır değişmedi...
21- ıranlıların büyük ıskender e ülkelerini istila ettiği için değil ama persepolis kütüphanesi ni yaktırdığı için öfke duyması, sizi derin düşüncelere sevkeder. bir daha saygı duyarsınız karşınızdaki medeniyete...
22- dünyanın en uzun caddesi veli esr, 17 kilometre uzunluğundadır. tahran şehrinin tüm diğer sokaklarında olduğu gibi, bu caddenin de her iki yanından kuzeydeki dağlardan gelen serin sular, gürül gürül akar. 17 kilometre boyunca caddenin her iki yanında ulu kavak ve çınar ağaçlarının gölgesindesinizdir ve burası şehrin tam ortasıdır!
23- resmi istatistiklere göre ıran ın en zengin kişisi hz. hüseyin dir! ıranlılar, vasiyetname ve miraslarında bir şeyleri hep hz. hüseyin'e vakfederler. hz. hüseyin in adına kurulan vakıflar, ıran da 1300 yıl boyunca bağışlanan sayısız gayrımülke ve gelir kaynaklarına sahiptir. tapu kayıtlarında hz. hüseyin in adı bolca geçer * ...
24- ıran ı sevmek, sadi yi ve gülistan ı bilmektir. sadi nin şiraz daki kabri muhteşem bir anıttır ve bu anıtın altından bir berrak pınar geçer. merdivenlerle pınarın yanına iner, gülistan dan mısralar okursunuz.
25- ıran da her yıl türkiye den çok daha fazla batı dillerinden kitap çevrilir. bu çeviriler, türkiye dekinden çok daha kalitelidir.
26- 65 kadar yerel dilin konuşulduğu, 40 kadar farklı etnik grubun (bizdeki gibi sadece ismi kalan gruplar değildir bunlar) barış içinde yaşadığı, tüm çabalara rağmen yugoslavyalılaştırılamayan bir ülkedir ıran...
27- ıran, ortadoğu nun en güçlü devlet geleneğine sahip ülkesidir. selçuklu hükümdarlarına hizmet eden ıranlı devlet adamı nizamülmülk (m.s. 1018-1092) machiavelli den yaklaşık 3 asır önce tarihin ilk modern siyaset bilimi kitabını, siyasetname yi yazdı. modern devlet yapılarının temelini atan nizamülmülk, o kadar çok devlet kurumu ve resmi bina yaptırdı ki, bugün bile asker kışlalarının, bakanlıkların ve cezaevlerinin giriş kapısı onun adıyla yani nizamiye olarak çağrılıyor!
28- ıran da sokakta elinde teberzinleriyle gezen dervişlerle karşılaşabilirsiniz. dervişlerle oturup tanrının varlığı hakkında saatlerce konuşabilirsiniz. derviş tanrı yoktur derse sakın şaşırmayın, sûfi inancı böyle bir şey dir, sizi her an şaşırtır ve tanrıya daha da yaklaştırır...
29- ıran adı üstünde bir ıslam cumhuriyeti dir ama namaz vaktinde bangır bangır bağıran ezan sesi duyamazsınız. ezan sesini duymak için radyoyu açarsınız. ıran da cami sayısı da çok azdır. yüksek bir yerde baktığınızda, şehir bizdeki gibi çivili tahta ya benzemez.
30- yahya kemal in hâfız ın kabri olan bahçede bir gül varmış; / yeniden her gün açarmış kanayan rengiyle. / gece, bülbül ağaran vakte kadar ağlarmış, / eski şiraz ı hayal ettiren ahengiyle. dediği yer gerçekten de vardır. şiraz da sabah 4 te kalkın, minibüsle 20 kilometre yol yaptıktan sonra hâfız ın kabrine varacaksınız. eğer şanslıysanız, artık bir gül bahçesi olan hâfız ın kabrine günbatımına doğru bülbüllerin gelişini izler ve şafak vaktine dek şarkılarını dinlersiniz...
31- tahran da 1990 ların başından bu yana, tüm apartmanlarda daire sayısı+1 araçlık garaj yeri ve daire sayısı kadar sığınağın yapımı zorunludur. kişi başına düşen araç sayısı ıstanbul dan çok daha fazla olan tahran da park sorunu ile karşılaşmazsınız.
32- kadınların üniversite mezunu olma ve kamu kurumlarında çalıştırılma oranları türkiye den daha yüksektir. evet, şaka değil bu!
33- zerdüşt ün ve 1500 yıldır sönmeyen ateşin ülkesidir ıran.
34- emevilerle ıspanya ya kadar giden muhteşem su uygarlığının doğduğu yer ıran dır. derin su kanallarının, su dağıtım şebekelerinin ve ganat sisteminin anavatanıdır ıran.
35- ıranlılar 2500 yıl önce çöl ortasında buz üretmenin yolunu bulmuştu. bir mühendislik ve mimari harikası olan yahçal lar ve ab anbar lar bugün bile kullanılıyor.
36- ısfahan daki nakşı cihan meydanı, tarihi ıpek yolu nun sergi ve fuar alanı olarak binlerce yıl kullanıldı. bugün dünyanın en büyük ikinci meydanı olan bu alanı görmeden ıran ı anlayamazsınız!
37- ıbni sina ya da batılıların ona verdiği isimle avicenna, modern tıp biliminin babası kabul edilir. paris üniversitesi nin tıp fakültesi nin girişinde kimin dev bir portresi vardır, bir tahmin edin bakalım?
38- ıran, robocup 2006 ya altı tanesi tamamen bayanlardan oluşan 50 takımla katıldı. öğrencileri özendirmek için, bu yarışmaya girenler üniversiteye giriş sınavından muaf tutulup diledikleri bölüme kafadan girme hakkına kavuşurken, uluslararası bilimsel yarışmalarda başarı gösterip madalya getiren öğrenciler zorunlu askerlik hizmetinden muaf tutulmaktadır.
39- ıran da dilencilik yasaktır, vakıflar ve aşevleri çok etkin bir şekilde çalışır. dilerseniz sokaktaki yardım kutularına para atabilirsiniz. kimsenin aklına bu kutuları parçalamak gelmez...
40- şii imamlarının sekizincisi olan hz. ımam rıza nın meşhed deki kutsal türbesi, tüm görkeminin yanında bir de iyinin eninde sonunda kötüyü yeneceğine dair bir doğu masalını içinde taşır. rivayet bu ya, hz. ali nin soyuna olmayacak kötülükler yapan abbasi halifesi harun reşid in cenazesi yıllar boyunca toprak tarafından kabul edilmez, kusulur. ta ki, yıllar sonra ımam rıza nın ayak ucuna gömülünceye kadar... 1001 gece masalları'nın görkemli halifesi harun reşid in küçük sandukası gerçekten de ımam rıza nın ayak ucundadır. *
41- doğunun onurudur ıran... muaviye karşısında hz. ali, yezit karşısında hz. hasan ve hüseyin, abbasi halifesi harun reşid karşısında ımam rıza, petrol tröstlerinin karşısında musaddık, şah ın karşısında behrengi, molla nın karşısında şirin ebadi, teksaslı george bush un karşısında ise 7.000 yıllık bir kültürdür...
iran ı sevmek için bence bizim için tek neden doğalgaz dır. gerisi hikayedir , at çöpe gitsin. hem yobaz , hem insan hakları yok , hem kadın hakları yok , yasak üstüne yasak... daha ne lan nesini sevecen bir doğal gaz var işte başka da bişi yok.
