ileri görüşlü gerçek bir devlet adamı olarak türkiyenin 2.dünya savaşına girmesine sonuna kadar engellemiş olası bir sovyet-alman işgaline fırsat vermemiştir.
kendisi 2.Dünya Savaşında o günün reel politiğinde son derece mantıklı adımlar atmıştır. Ancak gerek ekonomik, gerek sosyal alanda ülkenin canına okumuştur. 1938 sonrası ekonomide nerdeyse büyüme kaydettiği yıl yoktur Ekonomik olarak devletçi politika izlemiş ülkede bir Sovyet sistemi kurmaya çalışılmış yani bazı fabrikalar devlet eliyle açılır bunu özel sektör açamaz girişimciler bir fabrika açmak isterse devlete başvurur bunu devlet kontrol eder izin verilirse açılır eğer o fabrika devlet planlamasına dahilse izin çıkmaz bu sistem nedeniyle ülkenin kalkınması yavaşlamıştır örneğin celal bayar bir kağıt fabrikası açmak ister ancak devlet bu isteği reddeder işte böylesine gerici aptal bir sistemdir ki kendisi Atatürkle de ekonomik görüş olarak çok farklı düşünürler ki bu olay aralarının açılmasına neden olur en sonunda inönü görevden alınır yerine celal bayar gelir. Köy enstitüleriyle köydeki öğrencilerin önünü kapamış üç kuruşa çalıştırmıştır. Varlık vergisi gibi saçma vergiler koymuştur. kendileri nuri demirağ ile bir husumet yaşamıştır sırf bu nedenle demirağın açtığı uçak fabrikasının kapatılmasına vesile olmuştur ayrıca kendileri zamanında demirağın boğaza köprü projesini doğal güzelliği bozacak gerekçesiyle reddetmiştir işte böylesine ilerici ve çevreci bir liderdir kendileri. Daha çooook şey yazılabilir kendisi hakkında. Tüm bunlara rağmen 2.Dünya Savaşı döneminde uyguladığı politika takdire şayandır. Lozan görüşmelerinde her ne kadar yeteneksiz olduğunu düşünsemde arkasındaki TBMM desteğiyle hiç yoktan iyi sonuçlar almıştır kanaatimce Lozan görüşmeleri için yanlış kişidir. Savaşlara gelecek olursak kazanılmasında inönünün payı sorgulanmalıdır.
dünya'nın en yıkımlı savaşına ülkesini sokmaması buna bir örnektir. bazıları gibi vatan evlatlarını ABD'nin gözüne girebilmek için kore'ye de göndermemiştir ayrıca.
doğru olmayan iddiadır. savaşa girmek için yeterli sebebi olsa girmekten çekinmeyecekti. avrupa kıtasında giren ülkeleri düşünürsek.
almanya, ingiltere, fransa, polonya, italya ve sovyetler birliği baş aktörler olduğu için neden girdiklerini biliyoruz.
hollanda, belçika, norveç almanların kendi güvenliği için işgal ettiği ülkelerdir. danimarka ve lüksemburg alman taleplerini kabul etmiş ve savaşmadan alman koruması altına girmişlerdir.
yugoslavya: ingiliz yanlısı darbesi olduğu için almanlar tarafından işgal edilmek süretiyle savaşa girmiştir.
macaristan: ikinci dünya savaşı sırasında almanlar sayesinde bol bol toprak kazandıkları için almanlara güvenip savaşa girmişlerdir.
romanya: sovyetler birliği'nin kendisiyle aynı dil ve milletten olan moldova'yı işgal etmesi sebebiyle girmiştir.
finlandiya: sovyetler birliği'nin kendisine ait olan toprakları kış savaşı sırasında işgal etmesi sebebiyle savaşa girmiştir.
yunanistan: mussolini tarafından keyfi bir şekilde işgal edilmeye çalışılmıştır. plan ters tepmiş almanlar gelene kadar yunanlar italyanları bozguna uğratmıştır.
bulgaristan: sembolik olarak savaşa girip bazı devletlere savaş ilan etmiştir. bunun karşılığı batı trakya ve makedonyanın bir bölümü almanlar tarafından kendilerine hediye edilmiştir. çevresinde düşman ülke olmadığı için savaşa girdiği halde savaşmamıştır.
ismet inönü ingilizlerden bol miktarda yardım isterken almanların istediği ham madde ihtiyaçlarını karşılamıştır. balkanlar almanların hiçbir zaman ilgi alanına girmemiştir sadece şartlar kendilerini oraya yönlendirmiştir. almanlar açısından bakarsak doğru düzgün yol olmayan engebeli arazili türkiye'ye saldırmak için hiçbir sebep yoktur. italyanlar yunanistan felaketinden sonra daha büyük ordusu olan türkiye'ye saldırmak gibi saçmalığa girişememiştir. belki yunanistan'ı istedikleri gibi işgal etseler sıra türkiye'ye gelirdi. türkiye'yi savaşa sokmak ingilizlerin uğraşı olmuştur ama edirneye kadar gelmiş almanlara savaş ilan etmemek için büyük bir dahi olmaya gerek yoktur.
aksi durumu düşünürsek türkiye'nin almanya tarafında savaşa girmesi çok mümkün gözükmemiştir. almanlar için türkiye'nin tarafsızlığı önemlidir bu konuda başarılı olmuşlardır. zaten istedikleri ham madde'yi ucuza satan bir ülkeyi savaşa katarak boşuna cephe açılmasından başka ne kazanacaklar. ayrıca türkiye en önemli generallerini almanya'ya göndererek almanlara arada göz kırpmıştır. stalingrad muharebesini almanlar kazansaydı muhtemelen bizde girmiştik.
burada ismet inönü'nün efsane politikacı olmadığını anlayabiliriz. türkiye'yi savaştan ismet inönü değil şartlar korumuştu. savaş sonunda rusların türk nefreti kars ve ardahanı geri istemesi boşuna değildir. rodos adalarını yunanlara hediye eden kişi gene ismet inönü'dür. türkiye'nin abd'ye yakınlaşması ve nato'ya girmesi inönü politikalarından sonra mecburi olmuştur.
