insan hem maddi hem de manevi bir varlıktır.dolayısıyla sadece maddiyata ya da sadece maneviyata indirgenemez ve sonuç olarak insan düşündüklerini eyleme döktüğü sürece vardır.Allah'a iman edip ibadet etmek gibi.
Bir an için kendinizi dünyada tek başına kalmış bir insan olarak düşünün. Sizi gören yok. Duyan ve yaptığınız eylemleri algılayıp değerlendirebilecek hiç kimse yok.
Bu soruyu o zaman sorun kendinize. Aceba ben düşündüğüm için mi ? Varım. Yoksa yaptıklarım için mi? Varım.
Sizi algılayan kimse olmadığı için, yaptıklarınızın sadece sizin için bir önemi olduğunu anlarsınız.
Düşüncelerinizi de sadece siz duyabilirsiniz. Bu düşünceleri kâğıda aktarsanız bile, yine kimse olmadığı için, yine sadece sizin için bir önemi olacaktır.
Yani. Sizi anlayan, duyan, eylemlerinize ve yaptıklarınıza tepki verecek kimse olmadığı sürece. Yaptıklarınızın ve düşündüklerinizin önemi olmayacaktır.
Sonuç olarak; sorulması gereken soru aslında şudur.
insan, hiç kimsenin olmadığı ve hiçbir faaliyetinin gözlemlenip, tepkiye dönüştürülmediği ortamda, var mıdır ?. Yoksa yok mudur ?.
