ilhan Usmanbaş, (d. 23 Ekim 1921, istanbul).
Türk klasik müzik bestecisi. On iki yaşında kendi kendine viyolonsel çalmaya başlamış ve Galatasaray Lisesi'ndeki öğrenciliği boyunca müzik çalışmalarını Sezai Asal'la yürütmüştür. 1941'de liseyi bitirince Istanbul Edebiyat Fakültesi ve Belediye Konservatuarı'nda öğrenciliğe başlamıştır. Cemal Reşit Rey'in armoni ve Sezai Asal'ın viyolonsel derslerini izlemiş, ve 1942'de Ankara Devlet Konservatuarı'nın Kompozisyon Bölümü'ne geçerek Hasan Ferid Alnar'la armoni, kontrpuan ve kompozisyon, Ahmet Adnan Saygun'la kompozisyon, David Zirkin'le viyolonsel, Ulvi Cemal Erkin'le piyano çalışmıştır. 1948'de Ankara Devlet Konservatuarı'nın ileri döneminden mezun oldu. Aynı yıl soprano Atıfet Usmanbaş ile evlendi.
Henüz öğrenciyken yazdığı ilk orkestra yapıtı, Mozart'tan esinlendiği "Küçük Gece müziği"dir (1946). Yine aynı yıl içinde Usmanbaş'ı yeni arayışlar içinde görüyoruz: Sartre ve Leibowitz'in yazılarını ve kitaplarını Fransızca'dan izlemeye başlamış, Alban Berg'in "Wozzeck" operasını kitaplıkta keşfederek Bülent Arel'le birlikte öteki çağdaş bestecilerin yapıtlarını incelemeye, seslendirmeye girişmiştir. Konservatuar öğrencisi olmayan genç bestecilerden Ertuğrul Oğuz Fırat'la arkadaşlığın başlaması da bu yıllardadır.
1952'de UNESCO kanalıyla Amerika'ya gitmiş, aynı yıl Ankara'da Helikon Derneği'nin kurucuları arasına katılmıştır. 1956'da Ankara Devlet Konservatuarı'nda müzik tarihi öğretmenliği yapmıştır. 1957-58 yıllarında Rockfeller bursu ile Amerika'ya giderek birçok besteci ile tanışma olanağı bulmuştur.
1960'dan sonra besteci, "dizisel yazı"dan uzaklaşmaya başlayarak yeni tekniklere yönelmiştir. Bestecilik serüveni genelde şöyle bir çizgi izlemiştir:
- 1948'e kadar, Hindemith, Bartok, Stravinski, Rey etkileri.
- 1950 - 60 arası, dizisel teknikler ve özgün uygulamaları.
- 1960'tan günümüze, dizisel sonrası özgün araştırmalar; aleotoric (raslamsal), özgür polifoni, kollaj, minimal uygulamaları, monoritmik, optik-grafik özgür değerler, mikromodalite.
Usmanbaş, Türkiye'de uzun yıllar sürdürdüğü kompozisyon öğretmenliği koşutunda, kitaplar ve çeviriler yayınlamış, kongre bildirileri ve makaleler yazmıştır. Başlıcaları arasında: Müzikte Türler ve Biçimler (André Hodeir'den çeviri), Kısa Dünya Musıkisi Tarihi (Curt Sachs'tan çeviri) ve Müzikte Türler sayılabilir.
ilhan Usmanbaş'ın yapıtlarına ilişkin nota koleksiyonu, Sevda-Cenap And Müzik Vakfı belgeliğindedir.
