türk halk edebiyatında tanrı yı öven şiirlerdir.mevlid ve benzeri dinsel törenlerde özel bir ezgiyle söylenir.tarikatlara göre özel adlar alır.mevlevilerde ayin,bektaşilerde nefes,alevilerde deme...
uyaklanışı koşmaya benzer.yedi,sekiz ya da onbir hecelidir.
allah ve insan sevgisini işleyen tasavvufi şiirlere denir. ilahilerde tarikat ayrımı güdülmez, birleştirici bir amaç vardır. yalın bir dille, genellikle sekizli ve onbirli hece ölçüsüyle yazılırlar. en büyük ilahi şairi, yunus emredir.
ya elim al kaldır beni.
ya vaslına erdir beni.
çok ağlattın güldür beni.
gel gör beni aşk neyledi..
şuan hangi kanalda yayında olduğunu bilmediğim, aslına bakarsanız bilmek de istemediğim, dini müzik. aslında dini müzik olması dışında hiç bir saygıyı haketmiyor. aslında porcupine tree'nin open car şarkısı daha çok saygıyı hak ediyor. anlam veremiyorum ya, sırf dini müzik diye neden ilahiyle dalga geçildiğinde "tövbe de" deniliyor ? ne kadar saçma..
cenaze olan bir evde, oğlu gencecik yaşta vefat etmiş bir anne ağlarken bas bas ilahi söyleyen biri ise ne ilahisiyle ne de başka birşeyiyle saygıyı hakediyor. (bkz: ahmet turan) sırf saygıdan ilahi dinleyenlerin de nesillerinin tükenmiş olduğunu düşünüyorum.. yine de saygısızlık ettiysem affola. lakin hoşunuza gitmeyen birşeye saygı dyduğunuz için dinlemek zorunda değilsiniz. zorlayanlar varsa da verin cevabını.
ilahilerin çoğunun kısmen de olsa hareketlie olması istenir yoksa iç karartıcı olur, hele de çok dinlenirse ağır müzik... cat stevens da ağır müziğe, ilahiye baçvurmuş galiba çünkü hiç denk gelmedi hareketli ilahileri, yusuf islam olduktan sonra... kısman yani içinde ağırlık da olmalıdır ama hareketli olmalıdır sonra...
ilahicilere eleştiri getiriyorum, allah yolu ölü toprağı gibi değildir o kadar, yani ölümü hatırlamalı ama çoşkunun da gösterilmesi lazım rahmet in, sevginin...
kadiri tarikatı çoşkuludur ama burda verilen video da arkadan girilen ses ağırcadır. grubun sesine daha hareketli bir sözler girilebilir. zikir 2.22 nci dakikada başlıyor. 'kurtlar vadisi ırak' filminde kadiri zikri:
orta şiddette ilahiler, bunlarda hareketli yapılabilir.. burhan çaçan ın gel gör beni şiiri sözleri tümüyle falan yaptığı ilahi güzeldir:
barış akarsu ve leman sam da söylemiştir ama kesmişlerdir şiirden.
ve bülent adaşoğlu nun güzel allahümme salli ala ilahisi, bunu daha hareketli versiyonu olmalımı?, bilmiyorum :
hadise ilahi yazsa süper olurdu. müzik yeteneği, ilhamı müthiş maşallah. başka sanatçılarımız da vardır...
kötü insana kin güttüm
ağlanacak hale düştüm
huzurunda boyun büktüm
derdim dermanı allah'tır
içim kan ağlarken güldüm
dünya haline üzüldüm
yasin okudum çözüldüm
derdim dermanı allah'tır
insanoğluna ben taptım
yanlış yola böyle saptım
içimdeki aşktan kaçtım
derdim dermanı rabbim'dir.
@3 @8 @22 gibi kişilerin nefret ettiği iğrendiği müzik dalıdır. Aslında insanın manevi değerini güçlendiren iç huzurunu sağlayan Allah sevgisini arttıran ilahi şarkılardandır. ismini burdan almıştır.
Ben yürürüm yana yana
Aşk boyadı beni kana
Ne akilem ne divane
Gel gör beni aşk neyledi
son zamanlarda artan dinden imandan çikaran ilahilerin gidişatına bi dur diyen yetkili bi kurum yokmu?
birbirlerine sürekli reddiye yayınlayan hocalar bi reddiye yapsalar.
ismi 'ilahi' olmasına rağmen allah'tan çok muhammed, şehitler, şeyhler, hacı hocaların anıldığı şarkı türü. Kimin ilah'ı ne ise ona dair ilahiler yazar!
