visconti'nin garibaldi devrimini aristokratlarin gozunden anlattigi filmi. basrollerde burt lancaster, alain delon ve claudia cardinale var. visconti'nin cizgisinden farklı bir film, epeyce satafatlı. aslında nefis bir film ama bir soru takılır kafalara: visconti aristokratlarin tarafini tutuyor gibidir. kendisi de bir kontun oglu oldugu halde silahli catismalara katilmis bir komunist olan visconti'nin bu tutumu ilginctir biraz. **
1963 yapımı luchino visconti klasiği olarak sinema tarihine geçen ünlü filmdir. film Giuseppe Tomasi di Lampedusa'nın aynı adlı romanından sinemaya uyarlanmıştır. filmde başrol oyuncuları alain delon, claudia cardinale ve burt lancaster'dır.
film-visconti'nin nevi şahsına münhasır fikirlerinden anlaşılacağı gibi-bir devrin yaşadığı değişimi anlatır. italya parçalanmış krallıklara bölünmüştür ve (bkz: reunification) hareketinin gerçekleşeceği yıllardır. hakimiyetin leopard'dan(burt lancaster) çakallara(Paolo Stoppa-Don Calogero Sedara) geçişi esas konusudur. bu ise kapitalizmin gelişmeleri değiştirmesi neticesinde gerçekleşecektir. esas konu da budur ki filmin hemen hemen genelinde bu vurgulanır. salt bu değişim vurgulanmakla kalmaz, artık zaman oportunizm zamanıdır. tancredi'nin gömlek değiştirir gibi saf değiştirmesi ve garibaldi'nin sicilya çıkartmasından sonra saf değiştirerek kontu bir daha şaşırtır. (aslında demokrasinin aldatıcılığı da filmde vurgulanır, referandum yapılırken don caligero'nun çevirdiği dolaplar bunun klasik bir örneğidir. bu duurm ise mumların sönmesi ve sonuçların karanlıkta açıklanmaları ile yönetmen tarafından ima edilmiştir)
bununla birlikte visconti nin "early visconti" şeklinde bile ifade edebileceğimiz dönemlerindne gelen italya'daki mevcut güney-kuzey çatışması da işlenir. visconti'nin ilk ve en önemli filmlerindne birisi olan "Rocco e i suoi fratelli"da da bu kuzey-güney çatışması işlenir. kuzay italya'nın daha gelişmiş bölgeleri olmakla birlkte güneyi kuzeyine göre daha atıl kalmıştır. bu endüstriyel gelişmenin yaarattığı neticelerden birisi de haliyle güneyden kuzeye göç olacaktır. bu da beraberinde kuzeyliler tarafından güneylilerin hor görülmesi neticesini verecektir. il gattopardo'da filmin sonlarına doğru Count Cavriaghi'nin Don Fabrizio Salina'ya meclis koltuğu teklif etmesi esnasında vurgulanır. cavriaghi daha çok tiye alınır(bilhassa fabrizio kontunun oğlu tarafından). bu kuzey-güney çatışmasının yanında "sicilyalılık" önemli bir unsur olarak yer alır. çünkü visconti'de esasen sicilyalı olmakla birlikte italya'nın diğer bölgelerine göre çok farklı bir yerdir. italya'ya göre daha farklı bir konumda bulunmakta olup farklı krallıklara ev sahipliği yapmıştır.
filmde otobiyografik anlamda bir çok etki sözkonusudur. bilindiği gibi visconti aristokrat bir ailenin üyesidir(ünlü visconti ailesi) ve bu ailede yaşadıkları hemen hemen tancredi ile paralellikler gösterir. tancredi'nin havai durumu ve evden sürekli kaçması visconti'nin de hayatında görülen hadiselerden bir tanesidir ya da burt lancaster'in ani patlamalar ile şekillenen karakteri buna örnek gösteriilebilir. bunun dışında visconti'nin annesi ile babasının evlenişi tıpkı tancredi ile caligero'nun kızının evlenişini andırır. annesi zengin birisi olmakla birlikte babası servetinin son damlalarını tüketen bir aristokrattır. tıpkı salina kontu ile don caligero'nun çocuklarının hayatlarını ve servetlerini birleştirmeleri sonucu olan bir evlilik gibidir.
dini eğitim, bilhassa filmde father peroni'nin aile ve salina kontunun karısı üzerindeki etkileri ile vurgulanmıştır. visconti'nin gerçek hayattaki annesi de az biraz bu tiynette bir kadındır.(fakat bu eğitim daha sonra visconti'nin eşcinsel olmasına engel olmamıştır) ama filmde görüleceği gibi father peroni tarafından incilin mezamir 44 ayeti okunur(insanların tanrı tarafından yalnız bırakılmasını konu alan ve salina kontu ve ailesinin durumuna vurgu yapan) ve hep latincedir. aslında kilise ayinlerinin latince bir dil ile okunması visconti tarafından sevilen bir davranıştır. fakat italya'da bu kilise dili italyancaya çevrilmiştir.
bazı sahnelerde visconti'nin monet hayranlığını andıran izleri bulmak mümkündür. sicilya'ya yapılan yolculuktaki piknik sahnesi buna örnektir. filmde detaylara olağanüstü dikkat edilmekle birlikte, oldukça zengin dekor kullanılmıştır. hatta martin scorcese'nin age of innocence filminde bile bu etkileri bulmak mümkündür.
film bir çok ülkede vizyona girmekle birlikte, kesip biçilmekten bir hal olmuştur. bir çok ülkede farklı versiyonları vizyona girmiştir. özellikle amerikada mc charty yıllarında visconti'nin komünist kimliğinden dolayı film yasaklanmıştır.(bu komunüst kimliğinin menşei fransa'ya jean renoir'in çömezi olması dönemine kadar gider. lakin "man the barracade" olmamıştır)
son olarak yaklaşık 40.dakikada(criterion'dan çıkan dvd'yi kastediyorum) ekrana bir sinek çıkar ve bir süre orada durur. belki de görüntünün güzelliğinden dolayı visconti filmi kesmemiştir.
özetle seyredin ya sıkılacaksınız ya da zevk alacaksınız.
italya'da birleşme (bir yandan da burjuvazinin aristokrasiye karşı yükselişi) sancılarının yaşandığı 19. yy. ikinci yarısını bir asilzade ailesinin hikayesini merkeze alarak anlatan başarılı bir italyan filmi.
filmin sonlarındaki kont Cavriaghi'nin Don Fabrizio Salina'ya meclis koltuğu teklif etmesi diyaloğu ve daha sonraki uzun balo sahnesi filmin mesajlarının verildiği kritik sahneleri olarak ön plana çıkmaktadır. ama tabii ki 3 saatlik başarılı film bunlardan çok daha fazlasını da içeriyor. geniş zaman bulduğunuzda mutlaka izleyin arkadaşlar.
Garibaldi devrimi'ne dair hiçbir şey bilmeden izlememenizi tavsiye ederim. Ben izledim, hiçbir şey anlamadım mesela. Üç saat boyunca kostüm ve dekorları inceleyip durdum. O kadar güzel tasarlanmışlar ki hiçbir şey anlamamış olmama rağmen pişman değilim.
--spoiler--
Tancredi'nin Concetta'ya yaptığı büyük terbiyesizlik.
1963 altın palmiye ödüllü, yönetmen koltuğunda visconti, kadroda burt lancaster, alain deloin, claudia cardinale var. dönemin en yüksek bütçeli epik filmlerinden biri. filme dair her detay ayrı bir izleme sebebi. italyan sinemasının en önemli 10 filminden biri.
