oturun oturduğunuz yerde ne işiniz var taa elin topraklarında demeyi gerektiren sonun başlangıcı savaş.
artık bırakın bu işleri. savaş iyi bir şey değil. hiç birinin övünülecek zerre kadar bir yanı yok. bak tekrar ediyorum anlamayanlar için.
- z e r r e -
osmanlı'nın viyana önlerinde ordularından çok daha fazla şeyi kaybettiği kuşatmadır.
yenilginin bazı sebepleri şunlardır:
-avusturya'nın olası bir türk kuşatmasına karşı viyana kalesini kuşatmadan 10 sene önce tahkim ve tamir etmesi. öyle ki viyana o tarihte avrupa'nın en kuvvetli kalesiydi. bastiyon ve ravelin sayısı olarak en güçlü kaleydi. ayrıca yiyecek, içecek, cephane, barut vs. gibi kuşatmada savunmacıları hayatta tutacak herşey kale depolarında bekliyordu. ii. leopold'ün kuşatmada az sayıda askeri şehir savunması için bırakmasının sebebi de budur. az sayıda askerle minimum erzak harcayıp olabilecek en uzun süre dayanmak ana stratejiydi. savaşın sonundan da anlaşılacağı gibi, ii. leopold bütün umutlarını avrupadan gelecek yardıma bağlamıştı.
-osmanlı ordusu genellikle hafif sahra topları, orta boylu şahi topları ve az sayıda ağır top olarakta baldöken topları ile kuşatmaya başlar. viyana savunucularının elinde ise osmanlı ordusunda ki top sayısından daha fazla top vardır. öyle ki, savunucular tünel kazılıp içeri girilmesine karşı kanalizasyon içine dahi top yerleştirirler.
-merzifonlu kara mustafa paşa, viyana şehrinin osmanlı idaresine geçtiğinde rahat savunulması ve kullanılması için şehri saldırılarla yıkmaktan kaçınıp, kendiliğinden teslim olmasını beklemişti.
-viyana önlerine gelene kadar osmanlı ordusu pek çok ganimet ele geçirmişti. yağmalanan köylerden kasabalardan ve bazı şehirlerden çok büyük zenginlikler osmanlın askerlerinin eline geçmişti. öyle ki bir köle akçelerle el değiştirirdi. bu ganimet zenginliği askerlerde savaşmak için bir şevk bırakmamıştı. genel düşünce evlerine dönüp ganimetlerini harcayabilmekti.
-merzifonlu kara mustafa paşa viyana şehrinin yağmalanmadan ele geçirilmesini isteyip olası bir yağmayı engellemek için de çok kesin emirler veriyordu. bu da askerlerin saldırıları ve savaşma istekleri üzerinde gözle görülür bir eksiklik yaratıyordu.
-osmanlı karargahı içinde bir anlaşmazlık ve çekememezlik vardı. tavsiye almaya yatkın olmayan merzifonlu kara mustafa paşa, pek çok veziri ve komutanı kendisine küstürmüştü. bu da son savaşın* yapıldığı zamanda yenilgiye kadar gidecek husumetin başlangıcıydı.
-kırım hanı, kral sobieski'nin köprüyü geçmesini izlemiş, onlara saldırması gerekirken hiçbir şey yapmadan izleyip, en sonunda osmanlı karargahına geri gelip leh kralının ordusuyla geldiğini bildirmişti. kırım ordusu köprüden geçmekte olan ve oldukça zor durumda olan leh ordusuna saldırsaydı, kahlenberg savaşının kaybedilmesi çok zordu.
-orduya erzak getiren yollar belgrad'a kadar uzanıyordu. bu levazım kolları, hem çok uzun hemde çok tehlikeli yollardan geçtiği için saldırıya uğraması artık alışıldık bir hal almıştı. viyana önlerinde ise erzak ve cephane kıtlığı vardı. bunlar askerin moralini bozuyordu ve savaşma isteği tükenmeye yüz tutmuştu. ne de olsa ordular midelerinin üzerinde yürür
-istanbul'dan yola çıkan ordunun sadece 70.000 kişilik olan kısmı savaşçı güç olarak viyana kalesi önündeydi. ordunun geri kalan kısmı ise uzun iaşe yollarını korumakla ya da civar köy ve şehirlere akınlar yapmak ile meşguldü. bu kadar geniş alana dağılan ordular son savaşın yapılacağı gün meydanda bile değildi, bazıları yenilgini haberini birkaç gün sonra alabildi.
bu sebepler ve bunların bağlı olduğu * diğer alt sebeplerden dolayı kuşatma osmanlı açısından tam bir hayal kırıklığıdır...
osmanlının avrupa içlerine ilerleyişi dramatik bir şekilde sona eriyor (12 eylül 1683)
polonya kralı sobieski: osmanlılar kaçarken öyle çok barut ve cephane bıraktı ki, bir milyon askere yeter.
kral, osmanlıların geride bıraktığı yeşil bayrağı papaya göndermeyi de ihmal etmemiştir.
üzerinde şöyle yazılmıştır: "veni, vidi, deus vicit" (geldim, gördüm ve tanrı mağlup etti.)
ahmet Şafak ikinci Viyana kuşatması ile ilgili şöyle demiş;
--spoiler--
Viyana biz Türkler için bir yanıyla hüzünlü bir şehir.Bilindiği üzere biri Kanuni Sultan Süleyman tarafından diğeri Dördüncü Mehmet zamanında olmak üzere iki kez kuşatılan Viyana, geride pek çok acı hatıra bırakılmasına rağmen alınamıyor.Tarihin " Beç " diye de kayda geçirdiği Viyana'nın Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın hayatına mal olduğunu söyleyebiliriz.Büyük tarihçi ismail Hami Danişment'in " bir Türk Serdarı olarak devşirme komplosuna kurban gittiğini " belirttiği Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, ikinci Viyana kuşatmasından sonra yenilginin sorumlusu olarak Belgrat'da boynunu kemende uzatıyor.Onun ölümünü Dündar Taşer'in tefekkür dünyamıza kazandırdığı " fenafiddevle " kavramıyla anlamak gerekir.Maiyetinizde istanbula yürüyecek bir ordunuz vardır;bu orduyla payitahtı kasıp kavurabilirsiniz ama elinde padişahın fermanını bulunduran iki çelimsiz cellata başınızı uzatıyor,sadece " iki rekat namaz kılmaya destur var mıdır ? " diye soruyorsunuz.Bu yüksek devlet şuuru Türk'ün siyaset mayasını oluşturur.
--spoiler--
Çarşamba günü viyanaya yol açıldığı halde saldırı için cumayı beklenmiş namazı viyanada kılmak için. 3 tepe var viyanada osmanlı ordusu onlardan birindeymis sadrazam şehre aşık olmuş ve yagmalamak istememis. Böyle saçma nedenler yüzünden vakit kaybedilmis ve Osmanlı siki tutmuş.
viyana bozgunu hakkında okuduğum en güzel kitap Ebubekir Subaşının yazdığı kuşatma adlı kitaptır. Osmanlının adadığı değerlerden nasıl yozlaşarak uzaklaştığını ideallerden kişisel hırs çıkarcılığın nasıl sirayet ettiğini hırsın nasıl körleştirdiğini kibirin acı sonuçlarını çok güzel ortaya koymuş. Tarih eğitiminde kullanılması gereken bir eser çıkarmış. evliyalar niye küsmüşler bu kitabı okuyunca hak verirsin.
Dönemin Avusturya basınında Kara Mustafa Paşa'nın 1683 Viyana Kuşatmasında başarısız olmasından sonra üzgün, perişan ve ağlayan bir ordu ile geri çekilmesi.
osmanlı adına sonun başlangıcı olan kuşatma. merzifonlu nun tarihi bilgilere göre avcı mehmet ten habersiz olarak bu kuşatmaya karar verdiği söylenir. kuşatma gereğinden fazla sürmüş, kimilerine göre merzifonlu topyekün hücum emrini şehrin teslim edilmesini beklediği için vermemiş ve başarısızlığa uğramıştır.
jan sobieski yi yerinden kalkamayacak kadar düşkün ve yaşlı olduğu gerekçesiyle yardım getiremeyeceğine inanan merzifonlu büyük bir yanılgıya düşmüştür. bunun yanında kuşatma öncesinde küçümsediği kırım hanı merzifonluya gıcık olduğu için verilen görevi yerine getirmemiş bu ise osmanlı için büyük bir hezimete dönüşmüştür.
iki ateş arasında kalan osmanlı ordusu büyük bir yenilgiye uğramış ve merzifonlu belgrad ta padişahtan gelen ilk fermanla idam edilmiştir. ikinci ferman affedilmesi yönünde olsa da geç kalındığı için merzifonlu çoktan idam edilmişti.
ayrıca bu kuşatma sonrası 1699 a kadar süren savaşlar karlofça antlaşmasıyla sona ermiştir. avrupa bu kuşatma sonrası osmanlıdan ele geçirdiği ganimetler arasında kahveyle tanışmış kahve avrupaya yayılmıştır.
meraklıları 11 september 1683 filmini izleyebilirler.
aslında osmanlı imparatorluğu'nun oldukça uygun bir uluslararası konjonktürde giriştiği kuşatma. fransa ile olan sorunları ve fransa tehdidi nedeniyle imparator leopold yaklaşan osmanlı tehlikesine karşı ordu toparlayabilmek ve müttefik sağlamak çabaları esnasında sekiz olmuş resmen. osmanlı ordusu harekete geçtiğinde bile devlet adamları arasında fransa'nın daha büyük tehdit oluşturduğu ve doğuya yönelik bu kadar askeri hazırlık yapmanın hata olduğu düşüncesinde olanlar az buz değilmiş.
