yeni kurduğu Türk ordusunda, zekâlarının azlığından dolayı Çerkezlerin miralaylıktan daha yukarı terfi etmemeleri için ferman çıkarmış yakışıklı osmanlı padişahı. kendisi türklük için çabalamayı aklından geçirmiş bir iki osmanlı padişahından birisidir.
türk evriminin başlatıcısı yüce padişah. o devrimini yapmıştır ve milletin ayak uydurması yıllar almıştır. *
adam o kadar uğraştı didindi. bir valiye söz geçiremeyince felç olu gitti ya ülkenin halini düşünün artık.
özellikle batılılılaşma çerçevesinde gerçekleştirdiği reformlarında, kılık kıyafette avrupalı insanlar gibi pantolon ceket giyme özgürlüğü getirdiği için, tebası tarafından "gavur padişah" sıfatıyla nitelendirilmiştir. ne denli ilerici bir padişah olduğu burdan bellidir lakin yobaz halk her zaman ve her yerde imiş. halkın bu gericiliğinin sebebini de devrin şartları bünyesinde incelemek ayrıca bir meseledir.
Güçlenen ayanları bastırıp otoriteyi yeniden sağlayan ve ardından devleti yeni bir idari yapıya kavuşturan padişah. Davutpaşa Kışlası' nı ve Selimiye Kışlası' nı yaptırmıştır. Selimiye Kışlası' nı yeniden inşa etmiştir demek daha doğru olur çünkü üçüncü Selim zamanında da selimiye kışlası mevcuttu. Ancak nizam-ı cedid ordusu kapatılınca kışla da yıkıldı. Bu yüzden ikinci mahmut, üçüncü selim' e ithafen adını selimiye koymuştur. yaptığı ıslahatların çoğunu o dönemin mısır valisi kavalalı mehmet ali paşa' dan örnek almıştır.
Örnek aldığı adam daha sonra büyük hedefler peşine düşüp - padişah olmak - oğlunun ve kendisinin birlikleriyle bursa' ya kadar gelecektir. Mehmet Ali Paşa' yı durduramayan ikinci mahmut ise çareyi ingilizlerle balta limanı antlaşması yapmakta bulacaktır.
Sultan II. Mahmut 28 Temmuz 1808 tarihinde tahta çıktığında 23 yaşındaydı Adalet işlerine gereken önemi verdi, yeni kanun ve tüzükler hazırlattı ve bu sebeple kendisine "Adli" sanı verildi.
kendisi, yine kendisi tarafından kurulan asakir-i mansure-i muhammediyye ye rejim tehlikeye girdiğinde rejimi koruma yetkisi vermiştir. bu bakımdan türk tarihinde ilktir.
dönemi oldukça büyük iç ve dış problemlerle geçmiş bir osmanlı padişahıdır. rusya ile savaş, sırp ayaklanması, vehhabi ayaklanması, yunanistan ayaklanması ve yunanistan'ın elden çıkması (bugünkünden daha küçük sınırlarla) , kavalalı mehmet ali paşa isyanı gibi vakalarla karşı karşıya kalmıştır.
padişahlar arasında III. selim gibi radikal kararlar verebilen başarılı, tarihte gavur mahmut olarakta bilinen osmanlı padişahtır. II. mahmutun ölümünden sonra mustafa kemal atatürk, padişahın mezarını yaptırmış ve bu, iki şahsiyet arasındaki düşünce paralelliği de kanıtlamaktadır.
bernard lewis tarafından modern türk tarihi'nin en önemli simalarından biri olarak gösterilir ki bu gayet doğru bir tespittir. yaptığı reformlarda, kendinden önceki sultan 3. selim'i ve mısır valisi mehmet ali paşa'yı örnek almıştır. ayrıca mısır valisi mehmet ali paşa ile de bir rekabet içine girmiştir.
dönemine kadar ilkel yöntemlerle yemek yiyen harem eşrafının alışkanlıklarını, gümüş yemek takımlarını sofraya koyma yeniliği ile sonlandıran osmanlı padişahı dır.