geçen yüzyılın başında ömrünün sonuna kadar kalacağı, romanya'nın dobruca bölgesinin merkezindeki mecidiye kasabasına yerleşti.
dobruca o dönemde, rusların kırım ve besarabya'yı (1812) işgal etmeleri sonrasında kitleler halinde göç eden kırım tatarı ve müslümanın toplandığı bölge olmuştur. yine osmanlı-rus savaşı (1877-78) sonrasında, bölge de elden çıkınca, buradan ikinci defa osmanlı topraklarına doğru göçler başlamıştır. temo, bu sosyal hareketlilik karşısında hem bu göçleri engellemek ve hem de başka bölgelerdeki müslümanları bölgede toplama misyonunu üslenmiş, bölgeye gelen müslüman ahalinin öğretmen ve imam ihtiyacını karşılayan mecidiye müslüman medresesi'nde 'hıfz-ı sıhhat ve tababet-i avam' dersleri vermiştir. yapılan mahalli seçimlerde üst üste mecidiye belediye başkanı seçilmiştir. belediye başkanı olduğu dönem içinde (1915), müslüman medresesinde verdiği dersleri derlenip 'tababet-i avam-i hıfz-ı sıhhat" ile türkçe-romence latin harflerle basılmış; dibacesine göre, doğuya giden romen vatandaşları ile romanya'ya gelen osmanlı tüccar ve seyyahlarına kolaylık sağlaması ve romenlerle türkler arasında dostluğu kuvvetlendirmesi maksadıyla hazırlandığı ifade edilen (osmanlıca-romence sözlük 127 sf) 'usul-ü mulakeme'yi yayınlamıştır.
geri kalan ömrünü (1939) romanya'nın dobruca bölgesinde geçiren; müslümanlarının burada tutunması, refahı ve "azınlık" olarak romen toplumu içinde dil, hukuk ve sosyal sorunlarını çözmeye adayan ve topluluğun refahına harcayan temo'nun mezarı mecidiye'dedir.
abdülhamid'e istibdatçı zalim diyenlerden. kendisi osmanlı yıkılınca romanya delegesi olmuş ve efendilerine hizmet etmenin karşılığını almıştır. bir de taşşak geçer gibi istanbul'a 1930'lu yıllarda yabancı bir ülkenin delegesi sıfatıyla gelmiştir. bizim ittihatçı tayfa bunları bilmez.
ibrahim Temo ( 1865)- (1939)
Siyaset adamı ve hekim. Asıl adı ibrahim Ethem'dir. 1865 yılı Mart ayında Struga-Yugoslavya'da doğdu. ittihat ve Terakki Cemiyeti'nin çekirdeğini oluşturan ittihat-ı Osmani Cemiyetinin kurucusudur. ilk öğrenimini Struga'da, ortaöğrenimini istanbul'da tamamladı. 1887'de Mektebi Tıppıye-i Şahaneye (Askeri Tıppiye) girdi. ibrahim Temo ve arkadaşları Haziran 1889'da ittihatı Osmani adıyla gizli bir örgüt oluşturdular. 15 Aralık 1897'de Bükreşte Sada-yı Millet adlı 15 günlük bir gazete yayımlanmaya başlandı. Osmanlı Hükümetinin Romanya'ya baskı yapması sonucunda, gazete 1 Mayıs 1898'deki 9. sayısından sonra yayımını durdurmak zorunda kaldı. Rumen-Türk dostluğunu savunan yazılar yazdı. 1936'da Balkan Birliği Tıp Kongresinin Romanya Temsilcisi olarak istanbul'a gitti. ibrahim Temo 1939 yılında Mecidiye-Romanya'da öldü.
ESERLERi
1930'ların başlarında içtihat dergisinde makaleler yazan ibrahim Temo, Musaver Cihan dergisinde de "Tagaddi ve Devamı Hayat" adıyla biyolojik maddecilik üzerindebir yazı dizisi yayınladı ve bu yazılar daha sonra kitap haline getirildi. Temo, ayrıca "Atatürk'ü niçin severim?" (1937) adlı bir kitap yazmış ve anılarını çeşitli belgelerde ekleyerek "ittihat ve Terakki Cemiyetinin teşekkülü ve Hidemat-ı Vataniye ve inkılabı Milliye Dair Hatıratım" (1939) adıyla yayımlamıştır. Bu kitap dili yalınlaştırarak 1987'de "ibrahim Temo'nun ittihat ve Terakki Anıları" adıyla yeniden basdı.
