kanuni'nin ihtişamına gölge düşüren kadındır. herkes hürremi suçluyor. şeytanmış, devşirmeymiş, şöyleymiş, böyleymiş...yani hırsızın hiç suçu yok. bir insanı ülkesinden, ailesinden zorla koparıp hayvan gibi satacaksınız ve ona padişah karısı olma imkanı vereceksiniz...o da hiçbir şey olmamış gibi yaşayacak öyle mi?
öyle olmamış zaten. muhteşemmiş! peh!
savaştığı tüm rakipleri dimdik ayakta olan ama kendisi tarih olan bir ihtişam.
bu hanımefendinin galiçyalı bir papaz ın kızı olduğu da nereden biliniyordur osmanlı'da hareme alınanların kökeni kayıt altındamıydı yoksa hürrem oto biyografi mi yazmıştır nedir ne değildir bilinmez.
kanuni sultan süleyman'ın kendisine olan aşkını şiirler yazarak anlattığı yegane esatir kadın.
zaten şair olan devletlümüz o kadar çok anlam yüklemiş ki -aşağıdaki dizeleri okuyunca uğruna kardeşi gibi sevdiği pargalı damat ibrahim paşayı ve öz oğlunu katletmesi normalmiş gibi geliyor.
kitabı tam bitiremesem de, hürrem sultan hakkında şok edici -belki de çoğu kurgu olan- bi çok şey öğretti bana (bkz: moskof cariye hürrem) kitabı. hürremin lezbiyen bi ilişkide bulunduğu, kanuniyi bir rusla aldattığı ve bu aldatmanın ardından doğan (bkz: sarı selim) in tıpkı bu rus adama benzediği.. bu kadar fazla kurgu içeremez sanıyorum ki.. doğru da olabilir kurgu da.. yalnız beni asıl telaşlandıran bunların hepsinin gerçek olabilme olasılığı.. ne ilginçtir ki hürrem süleymana belki de aşıktı.. belki de sadece iktidar hırsıydı.. hala çözemedim bu mevzuyu hadi hayırlısı.
doğum adı: aleksandra lisowska avrupa'da roxelana olarak bilinir) osmanlı padişahı i. süleyman'ın (kanuni sultan süleyman) eşi ve sonraki padişah ii. selim'in annesidir. bir osmanlı padişahıyla nikahla evlenmiş tek kadın olma ayarıcalığını taşır.
kökeni:
lehistan krallığı'nın sınırları içerisinde bulunan rohatyn'de doğdu. tatar akıncılar tarafından 1520 ve daha sonra kırım hanı tarafından osmanlı sarayına sunuldu. tarihinde rohatyn'den kaçırılmış
16. yüzyıl kaynaklarına göre kızlık ismi bilinmiyordu. ama daha sonraki kayıtlara göre mesela 19. yüzyılın ukrayna'daki ilk kayıtlarına göre anastasia (kısaca nastia) polonyalıların geleneğinde şimdiki ukrayna halkında 15. yüzyıldan sonra kullanılıyordu.
saraydaki yaşamı:
hürrem sultan yeniçeriler tarafından çok sevilen oğlu mustafa'yı kendisini tahttan indirmeyi planladığı inancıyla öldürttü. hürrem sultan'ın kanuni'yi bu kararda etkilediği inancı yaygındır. şehzade mustafa'nın öldürülmesinden sonra mahidevran sultan iyice gözden düştü. yaşamının büyük bir bölümünü fakir olarak oğlunun mezarının bulunduğu bursa'da geçirdi. ancak hürrem sultan'ın ölmesinden sonra hürrem sultan'ın oğlu padişah ii. selim mahidevran sultan'a maaş bağlattı ve oğlu mustafa'nın türbesini yaptırttı.
devlet yönetiminde etkili olan hürrem sultan iran savaşını destekledi. ruslar ve lehlerle barış içinde yaşanılmasını sağladı. bu dönemde ruslar kazan ve astrahan hanlıklarına hakim olup doğuya doğru yayılmaya başladılar.
hürrem sultan 18 nisan 1558 tarihinde eşi kanuni sultan süleyman'dan önce 52 yaşındayken öldü. oğlu ii. selim'in tahta çıkışını göremedi. süleymaniye camii külliyesi içinde kendisi için yaptırılan türbeye gömüldü. türbenin iç duvarları bir cennet bahçesini tasvir eden iznik çinileriyle kaplıdır.
hayır işleri:
hürrem sultan istanbul'da günümüzde onun adıyla anılan haseki semtinde medrese ve hastane bulunmaktadır. ayrıca ayasofya camii civarında yardıma muhtaç ve fakirlerin karnını doyurmak için bir mutfak yaptırtmıştır.
ölümünden sonra:
hürrem sultan avrupa'da almanca ve fransızcadır.
hürrem sultan'ın doğduğu yer olduğuna inanılan ukrayna'nın rohatyn kentinde bir hürrem sultan anıtı bulunmaktadır. 2007 yılında ukrayna'daki bir liman kenti olan mariupol'daki müslümanlar hürrem sultan'ın onuruna bir müze açmıştır.
onun hakkında yazılan eserler:
moskov cariye hürrem
hürrem sultan (dizi)
kaynak:vikipedi
gücünün doruğunda olan osmanlı devletinin içine etmiştir.
onun devrinde polonya ve rusya ile savaşılmamıştır(kanuni'nin biricik hürrem'ini kırması ne mümkün) böylece rusya güçlenip ileride osmanlı'ya büyük zararlar verecektir.
kendisi saray içerisinde bir sürü entrikaya karışmış, bir sürü yetenekli ve bilgili devlet görevlisini şahsi hırsı ve aslında gerçek amacı olan osmanlı'yı bitirme isteği yüzünden idam ettirmiştir.
bunun dışında kanuni dahil tüm halkın çok sevdiği ve padişah olmasına kesin gözüyle bakılan şehzade mustafa'nın ölümünün tek nedenidir.
oğlu sarı selim ve ya 2.selim olarak adlandırılan şahıs; oğlancı ve içki düşkünüydü. ordunun başında sefere gitmeyen ilk padişahtır. zaten devlet işleriyle alakası yoktu. varsa yoksa oğlanlar ve içki..
döneminde sadece kıbrıs alınmıştır(sokullu sağolsun) ve kendisi hamamda oğlan kovalarken sabuna basıp kaymış ve nihayet hayatını kaybetmiştir.
ayrıca bir not; kanuni roma'yı almak için hazırlıklara başlamıştır. ancak hürrem sultan, özünde hristiyan olduğu için dini merkezini korumak istemiştir. sahte belgelerle caydırmıştır.
asıl adı alexandra anastasia lisowska olan,osmanlı haremine geldiğinin ilk günlerinde ruslana olarak aslandırılan ve daha sonra kanuni sultan süleyman'ın ona hürrem ismini vermesiyle binbir isme sahip olan ve osmanlı tarihine damgasını vuran kadın.(daha sonra osmanlı'ya ve kanuni'ye etkilerinden dolayı avrupa ona gül dikeni anlamına gelen roxalanne ismini de verecektir kendi aralarında)
babası rahiptir ve rutenyalıdır. küçük yaşlarda* tatarlar tarafından köyü yağmalanmış,ailesi öldürülmüş ve kaçırılmıştır. tatar eşkıyaların kötülüğünden onu yine aralarındaki bir tatar* evladı gibi sevmiş,bakmış ve daha sonra kırım hanlığı'na vermiştir. kırım hanlığı'nda hanın ailesinin yanında büyüdükten sonra osmanlı'ya hediye olarak gönderilmiştir. kanuni'nin dikkatini çekmek için de olanca gayretini göstermiş ama bunun yanında harem ağalarından,kalfalardan,valide sultandan,mahidevran sultan'dan,diğer cariye ve odalıklardan çekmediği kalmamıştır.
tarihteki sıfatları "kötü kadın","şirret" olsa da anlamak gerektir onu. henüz taptaze bir çocukken gözlerinizin önünde köyünüz talan edilsin,aileniz öldürülsün;sonra sizi tatar eşkıyalar kaçırsın ve onlardan biri sizi korusun; onu baba olarak belleyin. o babanıza alışmışken yine kopup hanın ailesinin yanına verilin, ona alışmışken osmanlı "harem"ine hediye olarak gönderilin mal gibi...
bunca şeyden sonra siz olsanız da elinizde fırsat varken ya da yokken fırsat yaratarak intikamınızı almaz mıydınız?
türk olmamasından dolayı yaptıkları ilgili söylenenlere gelince...
söyleyin,hangi padişahın annesi türktür orhan bey'in annesi bâlâ hatun dışında?
I. murat'ın annesi nilüfer hatun (bizans kralının kızı rum horofira),yıldırım bayezıd'ın annesi gülçiçek hatun (bulgar kralının kızı yahudi marya),çelebi mehmet'in annesi sırp kraliyet ailesinden olivera,,ii. murat'ın annesi veronika,fatih sultan mehmet'in annesi sırp kralının kızı mora despina ve daha niceleri...
hürrem değildir ki sadece türk olmayan ya da osmanlı'yı etkileyen... nice kral kızları hediye edilmiştir osmanlı'ya barış anlaşmaları karşılığında... onlar hiç etkilememiş oluyor tabii,değil mi?
herkes bir dizi izlemekle hürrem sultan'ı öğreniyor,ne güzel...
Şayet Şehzade Mustafayı öldürtmeseydi muhtemelen kendisi ve çoluk çocuğuyla saraydan sürelecek insandır, o da mecburen kendisini korumak istemiştir, haa belki Mustafa onu saraydan kovdurmazdı, iyi adamdı diyorlar kendisi hakkında ama o dönemi biz tam olarak bilemeyiz, tarihçilerin de bildiği şeyler çok sınırlı.
Kısacası keşke Şehzade Mustafa tahta çıksaydı, keşke Kanuni biraz daha Rusya ile ilgilenseydi Rusya belini 200 sene doğrultmasaydı, ama keşkeler faydasız, üzerinden 5 asır geçmiş kolay değil.
