16. yüzyılda özellikle denizlerde cereyan etmiş hakimiyet kurma mücadelesidir. portekiz'in coğrafi keşifler sonucunda 15. yy.dan itibaren deniz yoluyla hint okyanusu'na ulaşması ve hint okyanusu kıyılarında koloniler kurmaya başlaması, 16. yy. başlarından itibaren memluk devleti 'ni yıkma (ve daha sonraki aşamalarda habeşistan 'a doğru ve afrika'nın doğu kıyıları boyunca güney istikametinde yayılma) ve safevi devleti 'nden ırak'ı alma yollarıyla bu bölgeye ulaşan osmanlı devleti ile aralarında bölgesel hakimiyet mücadelesi oluşmasına yol açmıştır. özellikle kızıldeniz, basra körfezi ve umman denizi bölgelerinde deniz savaşları ve kale ele geçirme çabaları şeklinde cereyan eden bu mücadelenin kesin bir galibi olmamakla birlikte, osmanlı devleti'nin portekiz'i kendi kıyılarına çok fazla yanaştırmadığını, ancak hint okyanusu'ndan tamamen söküp atamadığı ve hindistan ve uzak doğu'ya doğru ilerlemelerini durduramadığını önemli tespitler olarak vurgulamak mümkündür. ayrıca yükseliş döneminin son dönemlerinde osmanlı devleti'nin yürütmeye uğraştığı global ve ileri görüşlü politikalardan birinin bu olduğunu da not düşmek mümkündür. nitekim osmanlı devleti bu konu ile ilgili olarak çabalarını yer yer hindistan'a doğru genişletmiş, hatta gelen bir yardım talebi bağlamında endonezya yöresine bile küçük bir donanma yollamıştır.
osmanlı bu mücadelede yemen'i, hicaz'ı, somali ve sudan'ı düşmana karşı korumayı başardıysa da, hindistan ve uzak doğu'daki bazı noktaları işgal etmesini önleyememiştir.
hindistan ve uzak doğu'nun osmanlı'ya manevi bağlılığı olmasına rağmen, aradaki iran engeli yüzünden, bu bağlılık siyasi bağlılığa da dönüşememiştir.
