1971 yılında yugoslavya nın başkenti belgrad da sürgünde ölmüştür. öldüğünde 69 yaşındaydı. günümüzde kosova cumhuriyeti nin başkenti olan priştine kentinde dünyaya geldi. priştine balkan savaşı ndan sonra sırbistan ın eline geçince ailesiyle birlikte batı anadolu ya göçtü. birinci dünya savaşı ndan sonra batı anadolu illeri yunanistan tarafından işgal edilince hikmet kıvılcımlı genç yaşta kuva i milliye saflarına katıldı ve kuva i milliye köyceğiz askeri komutanlığını üstlendi. vefa lisesi ve istanbul tıp fakültesi ni bitiren hikmet kıvılcımlı bu yıllarda tkp ye dahil oldu. henüz 23 yaşındayken tkp mk üyesi seçildi. aynı yıl partinin yayın organı aydınlık gazetesinde yazıları çıktı. 1925 yılında diyarbakır da başlayan ve birçok doğu iline yayılan şeyh sait isyanından sonra çıkan takrir i sükun kanunu ile birlikte tkp nin yayın organı aydınlık dahil bütün muhalif yayınlar cezalandırıldı ve komünistler başta olmak üzere tüm muhalif unsurlara yönelik bir tutuklama terörü gerçekleşti. hikmet kıvılcımlı da bundan nasibini aldı ve istiklal mahkemesi tarafından 10 yıl kürek cezasına mahkum edildi. 1 yıl sonra çıkan afla serbest kaldı. 1927 yılında parti genel sekreteri şevket süreyya aydemir ve vedat nedim tör ün parti arşivini polise teslim ederek partiye ihanet etmeleri sonucunda hikmet kıvılcımlı ve şefik hüsnü tutuklandı. hikmet kıvılcımlı üç ay hapis yattı. 1929 yılında ismail bilen in izmir davası ndaki provakasyonu sebebiyle 4, 5 yıl hapis cezası aldı. 1938 yılında nazım hikmet ile birlikte yargılandığı donanma davası nda 15 yıl hapis cezası aldı. 1950 yılında tahliye oldu. tahliye olduktan sonra legal alana geçti ve vatan partisi ni kurdu. parti genel seçimlere katılamadı. 30 aralık 1957 günü '' komünizm propagandası yaptığı'' için kapatıldı. parti lideri hikmet kıvılcımlı hakkında 1955 yılında eyüp sultan semtinde yaptığı seçim konuşması esnasında '' dini siyasete karıştırdığı için'' dava açıldı. buna benzer çeşitli davalar parti kapatıldıktan sonra da açıldı ve 27 mayıs 1960 müdahalesi ile birlikte hikmet kıvılcımlı ve parti üyeleri bu davalardan beraat ettiler. 1965 yılında tarihsel maddecilik yayınları nı kurdu. 1967 yılında ise işsizlik ve pahalılıkla savaş derneği nin kuruluşuna katıldı. yazıları aydınlık, türk solu, sosyalist, ant gibi dergilerde çıktı. 1971 yılında ağır bir hastalık geçirdi ve arkadaşları tarafından yurt dışına çıkarıldı. türkiye de var olan cunta koşulları sebebiyle türkiye ye dönemedi ve ölene kadar yurtdışında kaldı.
islam'ı hesaba katmadan bu coğrafyada hiçbir şeyin yapılamayacağını gören ilk solculardandı; maalesef arkası gelmedi. günümüz solcularının her söylediği slogan gibi havada kalıyor, batılı jargonlarla doğuyu anlamaya çalıştıkları için. şimdi de arap baharı konusunda aynı yanılgıya düşüyorlar.
bitirim ağzı ile yazmış olduğu kitaplarda türk halkına nefretini yazıp durmuş, çelişkilerle dolu fikirleri ile kürtleşmiş (kendi deyimidir) biri idi...
efendim bu hemşerim diyor ki : kürtler üstlerinden gelip geçen onca medeniyetlere rağmen benliklerini, dillerini, karakterlerini yitirmemiş, olağanüstü zeki, medeni ve antropolojik olarak yüksek sınıfa mensup insanlardır... ne diyem...
marksizmi en iyi bilen, türkiye sosyalist hareketinin yeni fikirler üretmiş, ciddiye alınabilir en özgün kuramcısıdır. nazım hikmet ile yıldızı hiç barışmamıştır, bunda nazım' ın donanma davasındaki tutumu büyük rol oynamıştır.
50 yılını mücadeleye adamış özgün bir kişiliktir kıvılcımlı. tkp 'de yıllarca çözümlemeler/ çıkarımlar da bulunmuştur. maksadı ülkemizin tarihini, toplumsal,ekonomik ve kültürel yaşamını analiz etmekti. 1920'lerde aydınlık dergisi ve tkp'de başlayan devrimci savaşımı 1971'de ölünceye dek sürmüştür. kendisinin de ifadelediği üzere bu beden ona ait değil proleterya 'ya aittir. marksizm etütleri gibi lenin, marks, engels ten çeviriler yapmıştır. kapitalizm öncesi tarihin yasalarını tarih tezi adlı kitabında keşfettiği iddiasındadır.
hayatına dair en ilgi çekici detay eyüp mitingi konuşmasıdır. camiden çıkan kalabalığa dört halife döneminin adaletinden kuran-i kerim 'deki emeğin değerinden bahsederek yaptığı konuşması hayli enteresandır. böylelikle vatandaşların ilgisini çeken kıvılcımlı alkışlanmaya başlanır. bir ara ezan okunur konuşma sırasında, kıvılcımlı kitleyi kontrol ederek hep birlikte ezan-ı muhammediye'yi dinleyeceğiz der ve konuşmasına ara verir. bu konuşma dinin siyasete yansıması olarak kabul edilmiş yargılama gerçekleşmiş akabinde beraat çıkmıştır.
günümüz aydınları için söylemiş olduğu: 'gökyüzündeki en uzak yıldızla savaşmaya dünden razı, yeryüzündeki en ufak kavgaya asla' sözüyle her daim rahmetle andığım mücadele insanı.
Ayrıca eski komunistler(Hikmet Kıvılcımlı gibi)demokrasi ve fikir hürriyeti paravanı arkasında tezgahlarını açmaya başlamışlardı.1954 yılında Hikmet Kıvılcımlı,VATAN PARTiSi'ni kurdu.Türkiye ölçüsünde politikaya katılmak için kurulan bir partinin,istanbul'da sadece 2 ve izmir'de bir ocak açmak suretiyle faaliyetlerini sürdürmeye çalışması da açıkça gösteriyor ki;niyetleri seçimleri kazanmak değil,sadece seçim vesilesiyle propaganda yapmaktır!Nitekim bu parti 1957 seçimlerine de katıldı ama,çok şaşırtıcı bir kampanya sürdürdü.Çünkü propagandalarını Marksist fikirler üzerine bindireceklerine,dini fikirler üzerine bindirdiler ve özellikle islam dininin,bütün Müslümanları müsavi saydığı fikrini kullanarak,Marksist müsavata yer açan konuşmalar yaptılar!..
marksizmin leninizmin türkiye orjinalitesini kavramış yegane devrimci önder olup günümüzde halkın kurtuluş partisi dışında savunanı yoktur. kıvılcımlıyı anlamak marksizmi anlamaktır kuray gibi andavalların kıt akılları yetmez onu algılamaya.anca kitaplarda televizyon kanallarında ismi üzerinden prim yapar o tip şerefsizler. tarih devrim sosyalizm başta olmak üzere tüm eserlerinde ustalığını dosta düşmana göstermiştir. ( tabi bu dost ve düşmanların kıvılcımlıyı anlayabilmeleri, bunun için de objektif okumaları gerekmektedir.)
düşünceleri mahirle denizle de benzerlikler gösterir. bunun nedeni mahirin de denizin de sosyalizmi kıvılcımlıdan okumaları öğrenmeleridir.
dipnot: kuraygiller 'ıyyyy,iğrenç' butonu size bir tık kadar yakın...
sempatizanları doktorcu olarak bilinir. sarp kuray tarafından kaleme alınan isyan ve tevvekül adlı kitap ideolojisini merak edenler için harika bir kaynak bence.tavsiye edilir.
9 kasım pazar tarihinde sosyalist dayanışma platformu ile teori ve politika dergisinin bilgi üniverisitesinde "hikmet kıvılcımlı: hayatı, eseri, mirası" konulu bir sempozyum duzenlenecektir.
PROGRAM
I. Oturum: Çağı, Hayatı, Etkisi
10.30 -12.30
Oturum Başkanı: Ragıp Zarakolu
Nizamettin Üstündağ: Kıvılcımlı'dan Anılar
Ahmet Kale: Kıvılcımlı Külliyatı'nın Sunuluşu
Emin Karaca: Hafızalarda ve Edebiyat Eserlerinde Kıvılcımlı
Ertuğrul Kürkçü: 1960'larda Devrimci Mücadele ve Dr. Hikmet Kıvılcımlı
12.30 -13.30 Yemek
II. Oturum: Tarih Tezi
13.30 -15.30
Oturum Başkanı Ali ihsan Topcu
Murat Belge: Tarihi Materyalizm Bağlamında Kıvılcımlı
Demir Küçükaydın: Tarihsel Maddecilikte Yapı ve Özne Sorunu: Kıvılcımlı'nın Teorik Katkıları ve Eleştirisi
Mehmet Özler: Kıvılcımlı'nın Üretici Güçler Kavramının Güncelliği
Metin Kayaoğlu: Tarih Tezi: Materyalist Edinim
15.30 -15.45 Çay arası
III. Oturum: Politik Mirası
15.45 -18.45
Oturum Başkanı: Muzaffer Kaya
Mehmet Güneş: Günümüzde Kıvılcımlı'ya Neden ihtiyaç Duyuyoruz?
Bahadır Kurbanoğlu: Kıvılcımlı ve Solun islamla irtibatı Üzerine
Ali Osman Alayoğlu: Bir Yol Hikayesi: Kıvılcımlı ve Geleneğinin Politik Analizi
kendi çapında yazmış olsa da bir takım surelerin tefsirini yapan. islamiyete arkasını dönmeyen bir teorisyen. şimdiki dandik solcuların dinsel gerçekliği reddetmesine örnek teşkil edecek olan kişi.
şimdiki halkın kurtuluş partisine bakılarak değerlendirilemeyecek olan türkiye devrimci hareketinin önemli ismi. kendisi hem tc'nin tarihsel gelişimi ve kapitalizme entegrasyonu üzerine hem de sosyalizm üzerine önemli eserler vermiştir.
kıvılcımlı'nın en önemli özelliklerinden biri daha o zamanlardan kürt sorununun bu ülkede demokratik birliktelik ile çözüleceğini söylemiş olmasıdır. kıvılcımlı, kürt halkı ve onun sorunları ile elazığ cezaevinde tanışmıştır.
türkiye devrimci hareketine önemli kazanımlar sağlamış olan kıvılcımlı'nın en büyük temsilcileri 12 eylül askeri faşist darbesi ile yok olan acilciler grubudur.
