bir dişi dağ trollü, bir şövalye olan bay mannelig 'e (isveççe: Herr Mannelig) evlenme teklif eder. bunun karşılığında ona hediyeler, güzel bir yaşam ve adanmışlık teklif eder. eğer bay mannelig teklifi kabul ederse de troll insana dönüşecektir. ancak bay mannelig, trollü hristiyan olmadığı gerekçesiyle reddeder. aşkı karşılıksız kalan troll yaşadığı evine kapanır ve ağlar. onun ağlamasıyla dağlar sarsılır, ağaçlardaki kuşlar trollün yanına gelir ve onunla birlikte ağlamaya başlarlar, fakat trollün gözyaşlarını kimse dindiremez.
"Evvel zaman için de taa Orta Çağ iskandinavyasında geçen bir aşk hikayesi hala söylene gelir bu zamanlara. Şöyle başlar hikaye, bir dişi dağ trolü genç ve yakışıklı bir şövalyeye aşık olur ki bu şövalye de herkesin gözdesi, özgüveni cesareti dillere destan bir genç adamdır, Herr Mannelig'dir kendisi. Ama bizim kızımız bilmez ki bu beyefendinin talibi çoktur, onun da kalbi başkasındadır. Aşkını ilan eder bir gün şövalyeye, der ki ona "Herr Mannelig Herr Mannelig, benimle evlenir misin? Sana vereceğim tüm şeyler için. Eğer istiyorsan sadece evet veya hayır de, benimle evlenecek misin, evlenmeyecek misin?", sonra anlatır Herr Mannelig'e ona vereceği hediyeleri, on iki değirmeni, savaş meydanında şanı daha da artsın diye altın yüzükten kılıcı, beyaz ipekten gömleği. Herr Mannelig dinler kızı ve şöyle der: "Hediyelerini memnuniyetle kabul ederdim eğer Hristiyan bir kadın olsaydın. Ama biliyorum ki sen kötü bir trolsün, sen en kötü ruhun çocuğusun." Bu cevap üzerine koşar trol mağarasına, günlerce aylarca ağlar kalbindeki büyük acıyla. Öyle bir ağlar ki hatta tüm dağlar sarsılır, kuşlar gelirler yanına onunla beraber ağlar, ama kimse dindiremez gözyaşlarını."
Böyle bir hikayesi olan bir isveç halk şarkısı. Garmarna grubundan dinlenilmesi gerekir. Orjinal dilde ve o ezgilerle söylemişlerdir. Ve bu sizi dinlerken oralara götürüyor. Hissediyorsunuz.
Bir sabah erkenden, Güneş doğmadan
Ve kuşlar tatlı şarkılarını söylemeden önce,
Dağ trolü yakışıklı silahtara evlenme teklif etti
Kaba bir dili vardı.
Bay Mannelig, Bay Mannelig, benimle evlenmez misin,
Memnuniyetle sana vereceklerim karşılığında?
Evet veya hayır diye cevap verebilirsin,
Evlenip evlenmeyeceğine.
Sana on iki şahane binek atı vereceğim,
Gölgeli bir koruda otlayan.
Ne sırtlarına semer vurulmuş,
Ne de ağızlarına gem.
Sana on iki güzel değirmen vereceğim,
Tillö'yle Ternö'nün arasında.
Taşları en kızıl pirinçten yapılmış,
Çarkları da gümüşle doldurulmuş.
Sana altın yaldızlı bir kılıç vereceğim,
On beş altın halkayla şangırdayan.
Savaşta dilediğince çarpış onunla,
Meydanda sen fatih olacaksın.
Sana yepyeni bir gömlek vereceğim,
Giyilebileceklerin en parlağını.
iğne iplikle dikilmemiş de,
En beyaz ipekle örülmüş.
Böyle armağanları memnuniyetle kabul ederdim,
Hristiyan bir kadın olsaydın.
Ama biliyorum ki sen en kötü dağ trolüsün,
Necken'le şeytanın tohumusun.
Dağ trolü koşup çıktı,
Feryat edip gürültüyle haykırdı.
Yakışıklı silahtar benim olsaydı,
Azabımdan kurtulacaktım.
Bay Mannelig, Bay Mannelig, benimle evlenmez misin,
Memnuniyetle sana vereceklerim karşılığında?
Evet veya hayır diye cevap verebilirsin,
Evlenip evlenmeyeceğine.
Bir Isvec baladıdır. Hikayesi huzunludur. Dağlarda yaşayan bir troll kızının -ki troll derken bu buyuk devasa canavar değildir ingilizce trolling fiilinin isveccesi trylle/trolle dir ve buyuculere (ing magician/wizard) de trollmann denir. Burada bahsedilen kız da aslinda sorceress denilen buyucu kadin oluyor. Bir nevi cadı.
Balad işte bu cadinin yakisikli bir şövalye olan herr mannelig e olan karşiliksiz aşkinı anlatiyor.
Bir gun trol kızı cesaretini toplar karşısına çıkar bu yakışıklı adamın ve der bozuk isveççesiyle "herr mannelig, benimle evlenmez misiniz? sizin için her şeyi göze alırım, nolur evet veya hayır deyin. benimle evlenir misiniz, evlenmez misiniz?". cevap bekler trol kızı, bu sırada evlenmeyi kabul ederse ona nasıl hediyeler verebileceğini anlatır.
dinler tüm bunları herr mannelig, çıkarmaz sonuna kadar sesini ki trol kızı anlatsın, egosunu okşar tabii bunca sevilmek.bitirince herr mannelig cevaba başlar "bu hediyeleri kabul etmekten onur duyardım ancak...". trol kızı bu "ancak" kelimesine takılmadan heyecanla bekler cevabı."ancak... siz hristiyan değil kötü bir trolsunuz evlenemem sizinle der".
bunun üzerine trol kızı ağlayarak ve sanki cevabı duymamış gibi tekrar sorar "herr mannelig benimle evlenir misiniz? evet veya hayır bir cevap verin.evlenmez misiniz benimle?"... o sırada atını başka yere sürmüştür bile herr mannelig, kızı arkasında bırakmış, boynu eğik, kalp kırmanın verdiği huzursuzlukla köyüne doğru ilerler..
troll kiz ise gunlerce uzulur, ağlar fakat herr mannelig coktan baska biriyle evlenmiştir bile.
Balad eskiden beri isvec'te soylenir ve garmarna -bence- en iyi yorumlayan gruptur. dinlediginiz anda sizi hikayenin icine ceker ve aşkına karsilik bulamamis kizin ağlayışinı hissedersiniz..
genelde germana ve haggard versiyonları beğeniliyor bu parçanın.
haggard hayranı olsam da ben mesela haggard'ın bu parçadaki tarzını pek beğenmem, germana daha hoş geliyor bana.
yukarıda yeni bir yorumunu görünce dedim ki bunu paylaşmadan olmaz. hayrını görün.
bir pagan şarkısıdır. dağ trollünün mannelig isimli savaşçı tarafından reddedilip acı çekmesini anlatan bir şarkıdır. oldukça güzeldir. garmarna-herr mannelig olarak youtubeda bulabilirsiniz. bir farklı versiyonu haggard'da da vardır.
Haggard versiyonu da çok iyidir ama benim favorim gamarna. Çünkü haggard versiyonunu dinlerken bir metal şarkısı dinliyormuş gibi hissediyorum ancak gamarna versiyonunu dinlerken kuzeyden esen rüzgarların içime işlediğini hissediyorum, o ezgiler beni alıp iskandinav topraklarına götürüyor. Müthiş bir şey bu nasıl bu kadar geç keşfettim.
uzun zamandır bildiğim, hatta elimde farklı gruplardan derleme herr mannelig parçalarının olduğu bir klasör bile var fakat tamer isli'nin iki yorumu da şimdiye kadar dinlediğim en güzel yorum.
şuradan alayım sizleri, içinde kendimizden de birkaç parça bulmuş olmak belki daha da hoşlanmamı sağlayan bir etken https://www.youtube.com/watch?v=dIDSEUdVKKs https://www.youtube.com/watch?v=izPjqralcfs
--spoiler--
şafakta, güneşin yükselmesinden önceydi
ve kuşlar şarkılarını söylüyorlardı
bir trol kadını yanlış bir dil ve aldatıcı bir sesle
bir beyefendiye teklif etti
herr mannelig herr mannelig benimle evlenmek ister misin
sana vereceğim tüm şeyler için
eğer istiyorsan sadece evet veya hayır de
yapacak mısın yoksa yapmayacak mısın?
sana on iki değirmen vereceğim
Tilo ve Terno arasında
öğütücüleri en kırmızı bakırdan yapılmış
ve çarkları gümüşle doldurulmuş
herr mannelig herr mannelig benimle evlenmek ister misin
sana vereceğim tüm şeyler için
eğer istiyorsan sadece evet veya hayır de
yapacak mısın yoksa yapmayacak mısın?
eğer hıristiyan bir kadın olsaydın
hediyelerini memnuniyetle kabul ederdim
ama biliyorum ki sen en kötü trollsün
kötü ruhun oğlusun
herr mannelig herr mannelig benimle evlenmek ister misin
sana vereceğim tüm şeyler için
eğer istiyorsan sadece evet veya hayır de
yapacak mısın yoksa yapmayacak mısın?
--spoiler--
haggard'ın yıllar sonra v for vendetta ya uyarladığı efsane isveç baladı.
aslında bakarsanız bir aşkı anlatıyor ve imkansız bir aşkı. dağ troll ü sadece istiyor. evlenmek istiyor. aşk duyuyor herr mannelig e. o ise sadece bir kez cevap veriyor:
--spoiler--
eğer hıristiyan bir kadın olsaydın
hediyelerini memnuniyetle kabul ederdim
ama biliyorum ki sen en kötü trollsün
kötü ruhun oğlusun
6 ay önce ilk defa dinleyip 2 hafta boyunca günde 10-15 defadan fazla dinleyip zamanla sıkılmış olduğum isveç halk şarkısı.
oldukça dinlendirici adamın ruhunu okşuyor resmen. haggard versiyonu da çok güzel olmasına rağmen ben ilk seferinde garmanadan dinlediğim için garmanadan açıyorum genelde...
efsaneye gore disi bir dag trolu, mannelig isminde bir sovalyeye aşık olur. bu aşkı büyür ve evlenme teklifi eder. fakat şövalye mannelig, trolu hristiyan olmadigi icin reddeder. askina karsilik bulamayan troll icine kapanir, gunlerce aglar, o kadar etkilidir ki bu aglama daglar sarsilir, agaclardaki kuslar bu trolun yanina gelip onunla birlikte aglamaya baslarlar fakat trolun goz yaslarini kimse dindiremez..
haggard,garmarna ve tibetréa yorumlari dehset'tir.
