dışa bağımlı, dış ülkelerle derin ilişkiler içerisinde olan ülkeler demek değildir. öyle olsa dünya'da tek haysiyetli ülke kuzey kore olurdu, ki bu ülkenin dahi çin ile derin bağları vardır, yani kuzey kore'de sınıfta kalır. ancak "herkesin ilişkisi var, demek ki haysiyetli ülke yok" kolaycılığı yerine, en azından haysiyet anlayışımızı tekrar gözden geçiririz ki bu "haysiyet" kavramını kullanarak bir fark yaratalım.
ingiltere'den iki örnek: bu ülke bilim'de çok önde olmasına rağmen, alan turing isimli, modern bilgisayarın neredeyse tek başına mucidi sayılabilecek, ikinci dünya savaşında ülkesinin naziler'e karşı yürüttüğü savaşa kod çözümleri ile büyük katkı sağlamış ve modern suni beyin çalışmalarına ön ayak olmuş büyük bir yirminci yüzyıl dehasına 1950'li yıllarda büyük bir terbiyesizlik yapmıştır. detayları herkesin malumudur, veya her yerde bulunup okunabilir; nihayetinde alan turing "ibne bu" diye o zamanın yasalarınca karalanmış, kovuşturmaya uğramış ve trajedisi 1954'de genç sayılabilecek bir yaşta (42) intihar etmesi -veya yanlışlıkla ölmesi- ile son bulmuştur. britanya hükümeti 2009'da hükümetin başbakanı ağzından britanya devleti adına alan turing'den özür dilemiş ve ülkenin haysiyetini kurtarmaya çalışmıştır. başarmış mıdır, tarih karar verecek, ama en azından hatasını fark etmiştir.
ikinci örnek britanya hükümetinin dışa bağımlılığı ile daha ilgili: 2000'li yılların başlarından itibaren ingilizlerin amerika ne derse onaylamaları, hem avrupa ülkeleri ile ters düşmesine, hem de kendi içinde abd ile var olan "özel ilişkiler" denen hedenin ne biçim bir şey olduğunun sorgulanması, ülkede abd'nin kullanım tasarrufunda olan askeri havaalanları, nükleer başlıklı füzeler bir bir gündeme gelmeye başlar. britanya başta ırak ve afganistan olmak üzere abd ne uygun görüyorsa adeta sorgusuz sualsiz destek olan bir tablo çizer. bu esnada, yine aynı dönemlerde, amerikalılar başkan george bush jr. düzeyinde britanya'nın kuzey irlanda meselesi hakkında atıp tutmaya, "irlandalılar'ın hakları" diye pek de umurlarında olmaya bir konu hakkında ahkam kesmeye başlarlar. işte bu noktada britanya hükümeti amerika'ya "hoşt" der, "bu konu seni ilgilendirmez" diye bozuk atar. zira britanya hükümeti zaten bir terör örgütü olarak kabul gören ira (irlanda cumhuriyet ordusu) ile alttan alta çatışmaların ve gerilimin bitirilmesi adına görüşmelerde bulunmaktadır. abd'nin veya başka bir yapının müdahalesi bu görüşmelere gereksiz bir boyut kazandırarak sekteye uğratacaktır. nihayetinde britanya kendi iç meselesi olarak kabul ettiği kuzey irlanda meselesini halleder. buradaki ders, ya da haysiyetli olma çabası, kendi insanını ne kadar kendi insanın olarak görebildiğin, bu insanların temsilcilerini ne kadar silahlı da olsalar dikkate aldığın ve yabancılar bu konuda bir şey söylediğinde o yabancılarla ne kadar da derin bağların olursa olsun "geri dur, bunlar benim insanım ve ben insanımın derdini başka herkesten daha iyi düşünüp kollarım" diyebilmek, ama gerçekten de bu doğrultuda her şeyi yapabilmek, bu yapılanlarda samimi olmak ve "taviz" veriyormuş izlenimine kapılmamaktadır. bu arada kraliçe ikinci elizabeth ira'in eski silahlı lideri ile karşılıklı oturup konuşabilecek kadar geçmişe sünger çekilmiştir.
ülkelerin haysiyetsizliği bir kaç tane sınır ihlaline sessiz kalmakla, dünyanın diğer ülkeleriyle ortak projelere girişmekle olmaz. haysiyetsizlik uzun vadede halkının, insanının barışını, haklarını, hukuğunu, geçimini dikkate almamak, insanını küçük hesaplarla kasten eğitimsiz, donanımsız ve dolayısıyla edilgen ve ezik bir seviyede tutmak, onları dinlemek yerine onların kafasına vurmayı bir halt zannetmekle kendini belli eder. bu haysiyetsizlik her ülkenin içine düşebileceği bir konumdur, herhangi bir ülkenin sadece bazı veya bir çok alanda kendisini içinde bulabileceği bir zavallılıktır. dikkatli olmakta fayda var.
