lakin kayı aşireti tarihinde iki hayme ana vardır.
birincisi ertuğrul gazi'nin annesi olan, süleyman şah'ın karısı hayme ana, diğeri de osman gazi han'ın abisi gündüz alp'in eşi hayme hatundur.
osman gazi'nin nenesi olan hayme hatun'un türbesi domaniç'te, gündüz alp'in eşi hayme hatun'un türbesi ise keles-domaniç yolu üzerinde hemen keles çıkışındadır...
Oğuzlar'ın Bozok kolunun Kayı Boyu'na mensup bir Türkmen kızı olan Hayme Ana, 1200'lü yıllarda Gündüz Alp ile evlenerek sadece bir ailenin değil, 6 asır hüküm sürecek bir devletin temellerini attı.
Hayme Ana, eşi Gündüz Alp'in göç sırasında Fırat Nehri'ni geçerken boğularak ölmesi üzerine 1250'li yıllarda aşiret reisliğini ele alıp, dağılma noktasına gelen Kayı Boyu'nu toparladı. Kayı Boyu'nu Aşağı Sakarya Vadisi'ne, Ankara'nın batısındaki Karacadağ bölgesine yerleştirdi. Ankara'nın Haymana ilçesinin bu dönemdeki yerleşmeden kaynaklandığı biliniyor.
Kayı Boyu'nu daha sonra Kütahya'nın Domaniç ilçesindeki Çarşamba köyüne getiren Hayme Ana, oğlu Ertuğrul Gazi ile torunu Osman Gazi'yi yetiştirerek Osmanlı Devleti'nin kuruluşuna vesile oldu ve bundan dolayı 'Devlet Ana' olarak anılmaya başladı.
Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Gazi'nin babaannesi Hayme Ana'nın, oğlu Ertuğrul Gazi'ye yönelik 'adaletli, erdemli, sabırlı ve yoksullara karşı cömert olmasın' yönündeki öğüdü, asırlardır devlet adamlarına yol gösteriyor.
hayme hatun ertuğrul gazi'yi 1191 yılında ahlat'ta dünyaya getirmiştir. kocasının ölümünün ardından tahta geçen oğluna aşiretin en itibarlı kişisi olarak daima destek olmuştur. yayla mevsimlerinde, yılın beş ayı domaniç yaylalarında geçirirdi. vefatı da bu dönemlerden birinde olmuştur. ertuğrul gazi annesini çarşamba'da her yıl çadır kurduğu bir tepe üstünde defnettirmiştir. hayme ana devlet ana olarak da bilinirdi.
sultan ikinci abdulhamid han 1892'de hayme ana'nın kabrini buldurmuş ve ona ve soyuna olan saygısından dolayı türbesini yeniden yaptırmıştır. pencerelerini atlas perdelerle kaplattırmış ve zeminini muhteşem bir halı ile döşetmiştir. bütün osmanlı padişahlarının büyükannesi hayme ana'nın türbesi kütayha'ya bağlı domaniç ilçe merkezine 12 km uzaklıktaki çarşamba köyündedir. **
