sıffin savaşında hakem kararına karşı çıkmış ve hüküm yalnızca allah'ındır ayetine dayanarak hem hz. ali ve taraftarlarını hem muaviye ve taraftarlarını küfürle itham etmişlerdir. bundan yola çıkarak büyük günah işleyenlerin dinden çıktığını ve öldürülmesi gerektiğini düşünmüşlerdir. zaten muaviye ve hz. ali'yi öldürmeye karar vermişler muaviye bir sebepten sabah namazına gitmemekle kurtulmuş hz. ali ise şehit olmuştur. katı ve oldukça dindar olan bu grup zaman içinde başka mezhepler içerisinde eriyip gitmişlerdir.
ilginç olan ise: sıffin savaşı sürerken ayet yazan oklarla hileye başvuran muaviye'ye karşı hz. ali'nin savaşa devam emrine karşı çıkmışlar sonra da hakem olayında hz. ali'nin arkasında durmamışlardır.
islamın ilk yıllarında ortaya çıkan, islamın devletleşmesine ve merkezileşmesine, islamda toplumsal sınıflaşmaya ve yoksulların aşağı itilmesine tepki gösteren, eşitlikçi siyasi akım. Hariciler daha sonra ortaya çıkacak sufizm akımının öncüleri olarak da görülür.
halkın en alt tabakasından geldikleri, yoksul, acımasız ve kaybedecek bir şeyleri olmadıkları için fransız ihtilalindeki jacoben ler ile eşleştirilen islami mezhepsel grup.
bu dangalaklar kendilerince ayetleri tevil ederek şöyle birşey demişler.
"insanların öylesi de vardır ki, allah rızası için kendilerini feda ederler" [bakara,2/207]ayetini abdurrahman b.mülcem hakkında indirildiğini iddia ederler.
abdurrahman b.mülcem ise hz. ali'nin katilidir...
hariciler, mücadelelerini müslümanlarla uğraşarak yapmışlardır.
hoşgörüden yoksundurlar. kendinden olmayanları aralarına almazlar.
her günahı küfür olarak görürler. büyük günah işleyenlerin ebedi cehennemde olacağını söylerler.
haricilere göre ya küfür vardır ya da iman vardır, ortası yoktur.
yine haricilere göre küçük yaşta ölenler, iman ve küfürde babalarına tabidirler.
günümüzde umman'ın yönetimi bunların elindedir.
islam tarihinin ilk mezhebi sayılan siyasal ve dinsel grup.dördüncü halife hz.ali ile muaviye arasındaki sıffin savaşı sırasında hakem kararına başvarulmasını küfür sayanların oluşturduğu mezhep,böylece islam toplumunun dışına çıkmış kabul edildiği için harici adıyla anılır.
müşrikler hakkında inzal olmuş ayetleri müslüman için kullanarak tekfir etmişlerdir...hadislerde; okudukları kuran boğazlarından geçmeyenler olarak lanetle anılırlar...hz. ali ve hz. muaviye ordularıyla onların kafir olduğunu iddia ederek harp etmişlerdir...
hz ali hariciler hakkinda şu yorumda bulunmuştur: "benden sonra haricileri öldürmeyin. zira hakkı arayıp da batıla düşenle, batılı murad edip batılı bulan kimse elbette ki aynı değildir" (nehc'ul belağa 60. hutbe)
