islam tarihinin ilk mezhebi sayılan siyasal ve dinsel grup.dördüncü halife hz.ali ile muaviye arasındaki sıffin savaşı sırasında hakem kararına başvarulmasını küfür sayanların oluşturduğu mezhep,böylece islam toplumunun dışına çıkmış kabul edildiği için harici adıyla anılır.
ayrılanlar anlamına gelmektedir. islamdan ilk ayrılan gruptur. günümüzde harici yoktur. haricilere göre büyük günah işleyen dinden çıkarılır. hz ebu bekir ve hz ömer'in halifeliği gecerlidir. hz.osman'ın ilk altı ayı gecerlidir hz ali'nin ise halifeliği meşrudur.
müşrikler hakkında inzal olmuş ayetleri müslüman için kullanarak tekfir etmişlerdir...hadislerde; okudukları kuran boğazlarından geçmeyenler olarak lanetle anılırlar...hz. ali ve hz. muaviye ordularıyla onların kafir olduğunu iddia ederek harp etmişlerdir...
islamın ilk yıllarında ortaya çıkan, islamın devletleşmesine ve merkezileşmesine, islamda toplumsal sınıflaşmaya ve yoksulların aşağı itilmesine tepki gösteren, eşitlikçi siyasi akım. Hariciler daha sonra ortaya çıkacak sufizm akımının öncüleri olarak da görülür.
bu dangalaklar kendilerince ayetleri tevil ederek şöyle birşey demişler.
"insanların öylesi de vardır ki, allah rızası için kendilerini feda ederler" [bakara,2/207]ayetini abdurrahman b.mülcem hakkında indirildiğini iddia ederler.
abdurrahman b.mülcem ise hz. ali'nin katilidir...
sıffin savaşında hakem kararına karşı çıkmış ve hüküm yalnızca allah'ındır ayetine dayanarak hem hz. ali ve taraftarlarını hem muaviye ve taraftarlarını küfürle itham etmişlerdir. bundan yola çıkarak büyük günah işleyenlerin dinden çıktığını ve öldürülmesi gerektiğini düşünmüşlerdir. zaten muaviye ve hz. ali'yi öldürmeye karar vermişler muaviye bir sebepten sabah namazına gitmemekle kurtulmuş hz. ali ise şehit olmuştur. katı ve oldukça dindar olan bu grup zaman içinde başka mezhepler içerisinde eriyip gitmişlerdir.
ilginç olan ise: sıffin savaşı sürerken ayet yazan oklarla hileye başvuran muaviye'ye karşı hz. ali'nin savaşa devam emrine karşı çıkmışlar sonra da hakem olayında hz. ali'nin arkasında durmamışlardır.
hariciler, mücadelelerini müslümanlarla uğraşarak yapmışlardır.
hoşgörüden yoksundurlar. kendinden olmayanları aralarına almazlar.
her günahı küfür olarak görürler. büyük günah işleyenlerin ebedi cehennemde olacağını söylerler.
haricilere göre ya küfür vardır ya da iman vardır, ortası yoktur.
yine haricilere göre küçük yaşta ölenler, iman ve küfürde babalarına tabidirler.
günümüzde umman'ın yönetimi bunların elindedir.
günah işleyen kafirdir, kafirler ölmelidir gibi bir mantıkları var.
abd bilerek bunları güçlendiriyor ve müslümanların üzerine salıyor.
ilerde avrupa ve abd nin başına bela olmaları çok muhtemeldir.
Hz.ali döneminde ortaya çıkan siyasi ve itikadi mezhebin adı olmuştur.mezhebe hariciler denmesinin sebebi mezhep üyelerinin ümmetin başındaki hak imam olan hz.ali'ye karşı çıkmış olmasıdır.
halkın en alt tabakasından geldikleri, yoksul, acımasız ve kaybedecek bir şeyleri olmadıkları için fransız ihtilalindeki jacoben ler ile eşleştirilen islami mezhepsel grup.
"bunların temel yaklaşımı ilahi mesajı kendi bağlamı içerisinde okuyarak anlamına ulaşmak yerine literal bir okumaya tabi tutarak ve genellikle nassı bağlamından kopararak anlamak şeklinde tezahür etmiştir."
kaynak: perspektif dergisi, haziran 2015, sayfa 33, internetten ulaşım mümkün
evdeyim, ders çalışamıyorum ve canım sıkıldı. gelin size ıslamın ilk yobazlarindan bahsedeyim biraz olur mu?
biraz uzun olacak ona göre, anlam bütünlugunu dagitabilirim biraz. kafam pek yerinde de degildir.
peygamber efendimiz savaş dönüşünde ganimeti pay ediyordu. meclistekilerden ebu musa sesini yükseltti: ey muhammed sen ganimeti kurana göre pay etmiyorsun. sözün muhatabı kuranı tebliğ eden dinin peygamberi muhammed mustafa.
sözü söyleyen dindarliklariyla, başındaki secde izleriyle, güzel kuran okumalariyla taninan; sonradan hariciler adini alacak olan grubun başı ebu musa.
hariciler siffinda ali tarafinda savasiyorlardi. baslarinda imam alinin guvendigi komutanlardan emir malik vardı. en iyi vuruşan gruptulat. muaviyenin cadirina cok yakındılar. ve muaviye o bilindik hilesini yapip kuran yapraklarıni mizrak uçlarına takip bagirdilar: eyvah sizler kurana karşı mi kilic cekiyorsunuz? siz allahin kitabina, ali icin mi kılıç cekiyorsunuz? ikimizde ayni kitaba inanıyoruz madem gelin hakem tutalim, barisalim dediler.
siddetle çarpışan hariciler birden geri cekildiler, elleri titremeye basladi. ımam alinin yanina gelerek 'biz kurana kılıç cekmeyiz dediler' ali şöyle bağırdı 'bu kuranı ben ogrettim, konuşan kuran benim. kuran bu yoldur yani zulmün, hilekarligin ve servet duskunlugunun silinmesidir. onlar bunun timsalidir kuran muaviyenin reddedilmesidir. onlar kurani seytani hedeflerine ulasmak icin bahane ediyorlar. kuran cilt, kagit, murekkep ve isim değildir. kuran ruh hakikat fikir amel sorumluluk ve cihattir. davranin kiliclariniza ve halki kandirmak icin cekilen bu bayraklari indirin. onlar zulme din elbisesi giydirenlerdir.'
hariciler icin bunlar anlamsiz sözlerdi. karsilarinda kuran yapraklari sarılı kılıçlar vardi, konusan kuran ali, peygamberin emaneti torunları onlar icin hicti. alinin cadirini kusattilar. eger tum komutanlari geri cagirmazsa onu oldurecegini soylediler. boylece alinin itirazlarina ragmen hakem kabul edildi. hariciler dinen ve zeka olarak yeterli gordukleri ebu musa esariyi hakem sectiler ve yine bir hile ile ali halifelikten alınıp yerine muaviye kondu.
hariciler şaşkınlık ve sinirle af dilemek, ozur dilemek yerine tekrar aliye usustuler
' ya ali sen allahın tarafında degilmiydin, neden hakemi kabul ettin bu sekilde hem kendin hem biz kafir olduk. biz de sende hakemlik konusunda tovbe etmeliyiz' dediler.
bu seferde o yobazlar aliyi tovbe etmediği surece kafir ilan ettiler, o mescidde namaz kilarken cevresinde dolanip musrik ayetleri okudular. hakaret ettiler, aliyi dinsizlikle suçladılar. cemaate saldirdilar.
butun bunlari yaparken kendilerini mumin olarak goruyor ve dogru yolda olduklarini dusunuyorlardi.
en sonunda imam ile savaşa giriştiler. 3bin hariciden 9 kisi kaldi sadece.
biri muaviyeyi biri imam aliyi oldurmeye gitti, yine din ugruna. imam ali sehit oldu.
hariciler kuran okuyunca, duyan herkes aglardi. namaz kilarken seyredince huzur bulurlardi. cihata hep en onden giderlerdi ama bir onlarin şuuru eksikti. maalesef küfrün anası şuursuzluk olduğu halde şuursuzluğu küfrün bir parçası olarak görmüyoruz.
Hariciler, Hz. Ali döneminde meydana gelen Sıffin savaşından sonra ortaya çıkarlar. Hz. Ali ve Muaviye taraftarları arasında meydana gelen bu savaşta, Hz. Muaviye taraftarları yenileceklerini anlayınca mızraklarının ucuna Kur'an sayfaları takarlar, "Aramızda Kur'an hakem olsun." derler. Bunun üzerine çatışmalar durur, görüşmeler başlar.
işte bu "Hakem Olayından" sonra bir kısım insanlar "Sen insanları hakem olarak kabul ettin. Halbuki hüküm ancak Allah’ındır." diyerek Hz. Ali'nin saflarından ayrılırlar.(1) Bunlara "hariciler" denir.
Bir gün Hz. Peygamber (asm) ganimet dağıtırken biri çıkar, "Ya Muhammed, adil ol! Adaletle dağıtmadın!" der. Kıpkırmızı olan Hz. Peygamber "Ben adil olmazsam daha kim adil olur?" der ve şunu bildirir:
"Dikkat edin, bunun neslinden (bu cinsten) ilerde bir kavim zuhur edecek. Okun yaydan çıktığı gibi dinden çıkacaklar."
işte hariciler bu hadisin çizdiği çerçevede insanlardır. islam kahramanı Hz. Ali'yi bile tekfirden çekinmemişlerdir. Aslında ibadete düşkündürler. Hz. Peygamber (asm)'in tarifiyle,
"Sizden biri onların namazı yanında kendi namazını, onların orucu yanında kendi orucunu küçük görür. Lakin onların imanı boğazlarını aşmaz."
günümüzde nesilleri tükenmiştir. fakat ibadiler kolu hariç. hariciligin ibadiler kolu günümüzde varlıgını sürdürüyor. fakat bunlar haricilerin en ılımlı mezhebidir ve kendilerini harici olarak görmüyorlar.
hz ali hariciler hakkinda şu yorumda bulunmuştur: "benden sonra haricileri öldürmeyin. zira hakkı arayıp da batıla düşenle, batılı murad edip batılı bulan kimse elbette ki aynı değildir" (nehc'ul belağa 60. hutbe)
