pierre nora'nın editörlüğünde altmış tarihçi ve akademisyenin katkılarıyla yayımlanan ansiklopedik eser. nora'ya göre hafıza mekanı iç içe geçmiş iki tür gerçeklik düzeninden oluşur. bunlardan ilki mekana, zamana, dile dayanan maddi gerçeklik, diğeri ise simgesel gerçekliktir. *
