soñ günlerde "dolmuşlarıñ kalkması" ve "her yére metro/tramvay yapılması" istekleri dile getiriliyorken usuma gelen olay.
olay ne peki? "ulan bu bildiğiñ tek vagonlu tramvay değil mi?" diyeceksiñiz belki. tam değil. çünkü (bkz: dolmuş ile minibüs arasındaki farklar) gibi bir ayrım var. açıklarsak:
- birincisi; dolmuş, adı üzerinde, dolunca kalkar. olayı budur. o yüzden hafif raylı dolmuş dénen şey, olsa olsa harekete dolunca başlayan tramvaydır.
- ikinci bir fark da, dolmuş uygun/müsait olan her yérde durur. o zaman hafif raylı dolmuş için de duraklar olmayacak, herkes él işâretiyle durdurabilecektir.
- üçüncüsü ise dolmuşta doğrudan para alınır, bilet olmaz. burada da bilet yérine para olacaktır muhtemelen. devlet yaparsa biletli olur elbet.
getirileri:
- raylı dolmuşlar, ray üstünde olacaklarından birbirini sollayamazlar. böylece dolmuşlu kazâlar bir gıdım azalacaktır.
- raylı dolmuşlar, -yiñe ray üstünde olduklarından- sinyal vérmeden ânî çıkışlarla başka arabaları sollayamazlar. eñ fazla arkadan geçirirler ama bu durumda 8/8 kusurlu olup cezâyı kendileri çekerler (ray eñ sağda olacağından dolayı sağdan dalan araç da olmaz).
- elektrikle çalıştıklarından şehir merkezlerinde hava kirliliği yapmazlar.
- sürücü odası yalıtık olduğundan* şöför-yolcu arası gérginlikler bir gıdım azalacaktır.
- eñ önemlisi ray yüzünden tenhâya çekemezler!
- bu işi devlet yaparsa dolmuş/minibüs/özel halk otobüsü mafyası ve terörü, üstüne gidilirse daha kolay ortadan kaldırılabilir.
- dolmuş ulaşım sisteminiñ pratik getirilerini de keybetmeyiz (sürekli dolmuş geçmesi, her yerden geçmesi, vs).
götürüleri:
- her yére hafif ray döşemek zorunda oluruz.
- elektriği ürettiğimiz yérler, (bkz: hes) veya doğal gaz santralleri olduğu için toplamda doğaya beñzer bir zarar vérir.
- dar sokaklarda trafiği biraz tıkayabilirler (yiñe de aşılabilir bir durum).
- dolmuşa göre daha pahalı bir yatırım.
bélirsiz durumlar:
- devlet yaptığı ray üzerinde özel girişimciye belli standardlar altında izin verebilir. standardı devletiñ bélirlemesi iyi bir şey, ancak yaptırımları tam uygulamayan hükümetler ve belediyeler yüzünden sorun teşkil édebilir. Artık o da o belediyeniñ halkınıñ denetimine kalmış olacak.
