benim için hacı murat'ı, tolstoy'un 23 aralık 1851'de kardeşi sergey'e yazdığı mektupta ki şu sözleri özetler:
" kafkasya'dan en son haberlerle hava atmak istiyorsan, şamil'den sonraki, hacı murat adlı ikinci adamın şu günlerde rus hükümetine teslim olduğunu anlatabilirsin. tüm çeçenistan'ın en yiğit, en gözü pek adamı korkaklık etti."
Nihayet okudum. Mümtaz bir eser. Ama soru şu, neden mümtaz? Çünkü leo tolstoy gibi bir rus, ülkece topyekün düşman olarak gördükleri çerkez kesimine ait bir kahramanı; onu milli duygulara kurban edip taşlamadan, tüm delikanlılığıyla ve olması gerektiği gibi betimlemiş. Hacı murat'ın içinde bulunduğu -sık sık taraf değiştirmeyi icap ettiren- tezat vaziyeti, dönemin şartlarını, insanlar arası ilişkileri, kültür ve ahlak anlayışlarını işleme biçimi gerçekten çok hoş. Profesyonel bir çalışma.
dün bitirdiğim bir tolstoy efsanesi. sonu üzmüştür. kitap, şeyh şamil ile arası bozuk olduğu için ailesi rehin alınan ve hem ruslara hem de şeyh şamil'e karşı ayaklanan bir çeçen mücahidinin hikayesini anlatır.
