yıkılan bina sayısı ile her binada şu kadar insan olsa diye hesap edilmiştir.
umutla 2. depremde zaten boştu binalar o yüzden daha azdır diye avutmaya çalışıyorum kendimi ama enkazlar kaldırıldıkça ve cenazeler alttan çıkarıldıkça açıklanan resmi rakamlarında günde 3 defa katlanarak güncelleneceğinin bilinci ve üzüntüsündeyim.
maalesef ki iyimser bir sayıdır. rabbimden dileğim en az kayıp ile bu olayı atlatabilmek..
iskenderunda 1.5 senem geçti. oradaki haneleri istanbul-ankara-bursa-izmir gibi ortalama 3-4 kişi olarak düşünmeyin. her hanede "en az" 5-6 kişi yaşar. evler genelde büyüktür ve akraba ilişkileri fazladır. genelde apartman sistemi yaygındır orada. 8-9-10 katlı binalar. maraşa da birkaç kez gittim orası da aynı şekilde. malatyayı da çok yakın arkadaşlarımdan bilirim orası da benzer bir şehir. antep de keza öyle diyorlar.
velhasılı içim kan ağlayarak kaybettiğimiz insan sayısının gölcük depreminde kaybettiğimiz vatandaşlarımızın, canlarımızın sayısına yakın olması belkide geçmesi muhtemeldir. hayır öyle bir cendereye düştük ki 7.7 gibi karada meydana gelmiş en büyük depremlerden bir tanesini yaşıyoruz 9 saat sonra çok yakın bir yerde 7.6 lık bir başka deprem oluyor. üzerinden 48 saatten fazla zaman geçti hala aklım hafsalım almıyor nasıl ardı ardına bu kadar büyük 2 deprem aynı şehirde olabiliyor. aynı faylarda değil farklı farklı 2 fay kırılıyor..
corona salgını oldu.
yazdım, burada...
corona virüs-salgını bir nimet dedim. selalar verip allah'a sığınacağınıza allah'a şükür edin dedim.
hani var ya yaptığınız yangın tatbikatı veya deprem tatbikatı vs durumu. bu salgın da bize bir canlı tatbikat dedim.
ne için?
yaşanacak istanbul-marmara depremi için.
ne halde olduğumuzu gördük. devletin bu vb durumlar için ne acil eylem planı ne de bu planı uygulayacak bürokrasisi kadrosu olmadığını gördük.
seller oldu, rize kastamonu samsun vb hatırlayın...
dere yataklarına yapılan iskanlar-imarlar, değişen iklimle periyotları değişen yağışların artan su debilerini hesap etmeden buraları yerleşime açan yöneticiler o kadar bilgisizdi ki; hiç olmazsa "burada ev alan yüzme bilecek ve tahliye sandalları bulunduracak" şartı da getirmemişler (size şaka gibi gelebilir ama ciddi söylüyorum. bu dere yataklarını iskana açmak bilinçsizce dere yataklarını daraltmak sonunda orada ben ev alsam bireysel olarak önlem olarak bunu yaparım) veya yöneticiler "yarın burada olacak sel felati için 300-500 sandal bot bulunduralım abi, ne olur ne olmaz" dememişlerdi.
hatırlayın...
yangınlar oldu.
ormanlar yandığında elimizde acil müdahale eylem planı araç gereç donanım olmadığını ne de bürokrasi olmadığını gördük. ormanlarrı yok etmeye o kadar dalmıştık ki onu korumayı gerektirecek uydu ve yer takip sistemleri acil müdahale ekipleri, yangın söndürme uçaklarımız olmadığını görmüştük.
tartışmalar virüs amerika yaptı çin yaptı, yangını pkk çıkardı.
doğal bir virüs, yapay bir virüs, yağmur çok yağdı, kader allah'ın işi vs vs geçiştirdik.
bu depremde yine aynı tartışmalar temenniler.
depremde etkilenen bölgeye bakınca hepsini toplasan bir istanbul etmiyor.
evet, bu deprem büyük deprem ama istanbul-marmara düşünülürse deprem tatbikatı sayılır. siz asıl yaşanacak felaketi bilseniz...
az bile söylemiş. 10 yıkılmış büyükşehirden bahsediyoruz ki kırsallara daha bakılamadı bile. 10 saat arayla 2 tane 7,7 lik deprem tam bir felakettir. Geçmiş depremler gibi algılamayın durumu. Alıştığımız, bildiğimiz depremlerde 1 il merkez üssü olur o il etkilenir çevre illerde böylesine yıkıcı bir etkiye maruz kalmazdı. Dolayısı ile kurtarma ekipleri hızlıca müdahale için intikal eder görevlerini yaparlardı.
Şu an içinde bulunduğumuz durumda 10 il de yaklaşık 13 milyon vatandaşımız bu yıkımdan etkilenmiş durumda. Bu tarifi mümkün olmayan bir yıkım. Günlerdir takip ediyorum, insanlar feryat figan haklı olarak yardım gelmediğini haykırıyor. Görüntülere yürek dayanmaz. bazı arkadaşlar hemen organize olunsaydı, müdahale edilseydi falan diye yazmışlar belli ki şartları algılayamamışlar, basit bir deprem olmuş gibi konuşuyorlar. Yardım gitsin ulaşsın ama nasıl. Ulaşımı sağlayacak yol kalmamış, yollar çökmüş, kaymış, havaalanları desen aynı. Binlerce yıkılmış bina var. Maraşın havadan görüntüsünü gördüm öncesi ve sonrası şeklinde koca maraş yok olmuş. Hepsine nasıl yetişip, müdahale edeceksin. Çalışacak personel ve ekipmanlarını hadi bir şekilde ayarladın buldun, ağır iş makinalarını nasıl bulacaksın, bunları oralara nasıl nakledeceksin. Yolların büyük oranda hasar alması, yardım malzemelerinin ulaştırılmasından tutunda kurtarma ekiplerinin erişimine kadar bir çok olumsuzluk oluşturdu. Bu ders alınması ve çözüm geliştirilmesi gereken bir durum.
Herkesin bildiği akıllarda yer eden 99 depreminden ders almadık, 2011 de Van depremi, 2020 de elazığ depremi, izmir depremi. Belli ki bunlardan da ders almamışız. Bunlar yakın zamanda gerçekleşmiş akıllarda yer etmesi gereken yıkımlı depremler. Neden yasalar, yönetmelikler güncellenip önlemler alınmadı onu sorgulamak lazım. Son yaşadığımız bu felakette gördük ki 1-3 yıllık binalar yıkıldı. Demek ki mevcut deprem yasaları ve inşaat prosedürlerinin güncellenip Türkiye şartlarına göre depreme dayanıklı yapılar yapılması, bu yapıların doğru dürüst bir şekilde yapım aşamasından itibaren denetlenmesi, denetleyen firmalarında denetime tabi tutulması gerekliliği bir kez daha görüldü. Yoksa kurtarma ekibi ve ekipman yetiştiremezsin hiç bir yere. Bu felakette bunu gördük.
