iktisatta denge kavramı önemli bir yere sahiptir. Denge ise değişmeme halidir.
Yani esasen denge; iktisadi karar birimlerinin amaçlarına ulaştıkları konumu ifade eder.
Piyasa mekanizmasının işlediği koşullarda denge, alıcı ve satıcıları mutlu eden bir alışveriş miktarı ve fiyatının oluşumunu sağlar. işte bu durumu da görünmez el teorisiyle açıklamıştır adam smith. Bu teoriye göre ise, ekonomide yer alan karar birimleri rasyonel davranarak kendi çıkarlarını maksimize edecek kararlar aldıklarında, görünmez bir el onları toplum çıkarlarını maksimum kılacak bir yapıya sürükler.
adam smith'in devlet müdahalesinin yersiz olsuğunu açıklamak için kullandığı kavramdır. görünmez bir elin sistemi kendi kendine düzene sokacağının bu sebeple devlet müdahalesine ihtiyaç olmadığının savunulduğu kavram.
örneğin; bir turistik alanda, 5 adet pastane dükkanı var. ve buradaki altıncı bir pastanenin de, kar getireceğine inanan bir grişimci, burada bir dükkan daha açabilir. ancak ilerleyen dönemlerde, hizmet üretim faktörlerine haiz olamayan; bunları sağlıklı iletemeyen pastane düükkanı, zayıflayacak ve piyasadan çekilecektir. böylelikle kazancın hakeden, güçlü işletmecelerce bölüşülmesi sağlanarak; balans korunacaktır. görünmez el burada: dengeyi sağlayandır.
Aslında bunu "laissez-faire, laissez passer"(bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler)sözü ile açıklayabiliriz. Her birey kendi bireysel çıkarlarını düşünürken farkında olmadan diğer bireylerin çıkarlarını da etkiler. Örneğin, bir pazarcı domates üretip satıyor. bu durumda bu pazarcı müşterilerinin en memnun olacağı lezzette domatesler üretmeye çalışacaktır. Çünkü domatesçi en iyi domatesleri yetiştirirse hem diğer domatesçilerin de müşterilerini kazanacak hem de en iyi ürününü daha yüksek fiyata satacaktır. Asıl maksadı kar olan bu pazarcı farkında olmadan müşterileri memnun etmeye çalışacaktır. Bu sebeple smith amca "la main invisible"(görünmez el) kavramını ortaya atmıştır.
"Liberal iktisat" düşüncesine göre ekonomik hayatın düzenlenmesi sırasında fiyat mekanizması aracığıyla kendini gösteren ve piyasadaki dengeyi sağlayan düzenleyici güçtür.
(bkz: Adam Smith)
(bkz: Bernard Mandeville)
