bu adamdan chopin etüdleri falan bulup da dinleyen birisi bu teknik düzeyi "normal bir insanın ulaşabileceği"nden çok daha yukarılarda olarak betimlemek zorunda kalacaktır.
op.10 nr.4 do diyez chopin etüd ü mesela öyle bi tempo da çalmış ki, insan kafasını vuracak duvar aramaya başlar. yok hocam böyle bir şey...yani...gerçek manyak işte.
piyano parmak tekniğini öyle bi seviyeye ulaştırmıştır ki, tahminen daha iyisi olamaz. müzikal olarak tartışılır fikirleri vardır.
liszt "trancendental "etüdleri de değme, ünlü, hani akla gelebilecek her büyük piyaniste taş çıkartacak bir virtuoziteyle çalmıştır, 12 numaralı kazığın kazığı "chasse negie" deki sol el de gene cziffra´nın gerçek bir "sıyrık" olduğunu bir kez daha anlarız.hele hele "mazeppa" da piyanoyu tam manasıyla s.kip atar cziffra.
cziffra "soğuk savaş" döneminde yaşamış ve macar bir piyanisttir. gerçi batı´ya kaçmıştır ama batı onu "macar bir piyanisti acayip yerlere getirmemek pahasına" onu hiçbir zaman hakettiği yere getirmemiştir. cziffra yanlış zamanda, yanlış yerde doğmuş bir adam olduğu için hiçbir zaman hak ettiği yere hiçbir zaman gelmemiştir.
zaten populist bir adam değildi cziffra, bi de o var tabii...
mesela bir artur rubinstein, gerçek bir tanrısal varlık gibi karşılanmış birisiydi. ama o yahudiy´di. amerikan yahudi plak şirketleri kendisini resmen neredeyse "tanrılaştırdılar". rubinstein kötü piyanist değildi, ama kendisi de herhalde kabul etmiştir ki o hiçbir zaman bir "cziffra" olamamıştır.
chopin 1.piyano konçertosunun kıyıda köşede kalmış orkestra monte carlo orkestrasıyla bir kaydı vardır, györgy taburede oturur o kayıtta. tahminen bu konçertonun en iyi kaydıdır, ve siz bu kaydı satın almak isteseniz, bulamazsınız. "kayıp edilmiş" bir kayıttir bu.
györgy cziffra mesela batıda chopin´ci olarak bilinir. gariptir, başka hiçbir yorumu literatüre geçmemiştir. ancak mesela birkaç beethoven sonat kaydını bayaa bi "kasmak" suretiyle bulduk. en büyük beethoven yorumcularından tek değer aşağıda olmayan gerçek "brilliance" içeren kayıtlardır bunlar.
almanlar tanırlar cziffra´yı - biz de almanya´da yaşamasak, ismini bile duymayacaktık- hatta "kayıtdışı - off record" oarak bana bir müzik otoritesinin söylemiş olduğu şu cümle önemlidir : " liszt macar, dır, ve gelmiş geçmiş en büyük piyanist olarak anılır. cziffra´da macar´dır. liszt cziffra´yı duymuş olsaydı, gelmiş geçmiş en büyük piyanist olduğu iddialarına ilk önce kendisi karşı çıkardı."
eğer herhangi bir yerde kaydına rastlarsanız, mutlaka edinin o kaydı. kesinlikle pişman olmazsınız.
Liszt i bu abiden daha iyi calan adam yoktur sanirim. Muthis bir piyanist, inanilmaz yetenekli. Liszt sevmeyen ben bile calisiyla hayran birakmistir.(hem liszt e hem kendisine)
Fazla kaydi yok ama cziffra dan ne bulunsa dinlenilmeli, arsiv edilmeli.
