komünizm ve sosyalizm doktrinleri ile yönetilen ülkelerin, siyasi rejimlerini terk edip, karma yahut kapitalist düzene geçişleri ile ekonomilerinde yaşanan değişim sürecidir. polonya, çek cumhuriyeti, maceristan, hırvatistan, letonya, litvanya, rusya federasyonu gibi ülkelerin yaşadığı süreçtir.