aynı zamanda aynı kategoride değerlendirilen iki varlığın süreç içerisinde gösterdikleri farklılıklardır. zeka kapasitesi, ortamın etkisi gibi bir çok faktörün etkisi söz konusudur. ****
ailesel, çevresel faktörler söz konusu olduğu kadar kişisel faktörler de vardır. ve bunlar birçok psikologa göre daha önemlidir. kişisel motivasyon, zeka,tutum ve davranışlar, psikolojik faktörler...
psikolojik ve sosyolojik sebepler birbirini tamamlar. lakin gelişimin kesinlikle kişisel bir değişim süreci de içerdiği kabul edilir. basit bir örnekle açımlarsak: her yönden özgürlükçü, eleştirel mükemmele yakın bir ailenin vurdumduymaz, tembel ve fanatik bir evladı olabilir. yahut sağlıksız bir aile ortamında dört dörtlük bir birey yetişebilir. bunlar işin az biraz kişisel gelişim süreçlerinden bağımsız değildir. tabii çok faktör var. geçmiş yaşantıların etkileri, algı farklılıkları, dış etkiler... analize tabi tutulursa çok argüman çıkar çok. gelişime dair.
