Geceyarısı Ekspresi Alan Parker'ın yönetmenliğini yaptığı ingiliz-Amerika ortak yapımı ve 1978 çıkışlı bir sinema filmidir. 1970'te, Türkiye'de tutuklanıp hapse atılan Billy Hayes'in gerçek öyküsünden yola çıkılarak yazılmış hikâyeyi anlatmaktadır.
Amerikalı genç bir turist olan Billy Hayes, sevgilisi Susan ile birlikte Türkiye'de tatildedir. Hayes tatil dönüşü arkadaşlarına satıp para kazanmak amacıyla ülkesine dönerken yanında iki kilogram haşhaş götürmeye teşebbüs eder. Vücuduna canlı bomba gibi yerleştirdiği küçük paketler halindeki uyuşturucu uçağa binmek üzereyken yapılan ani bir güvenlik aramasıyla polisler tarafından bulunur ve istanbul Sağmalcılar Cezaevi'nde tutuklu geçireceği süreç başlar.
Film ve kitap arasındaki farklar
Gerçekte William Hayes Türkiye'de yalnızken filmde sevgilisi ile birliktedir.
işkence sahneleri tamamen sonradan eklenmiştir. William Hayes, Türk gardiyanlar tarafından işkence gördüğünden ya da cinsel istismara uğradığından hiçbir zaman söz etmemiştir. Ancak filmde de olduğu gibi kendi isteğiyle homoseksüel ilişkide bulunduğunu açıklamıştır.
Kitapta; William Hayes, hapishane arkadaşının dilini ısırmıyor.
Kitabın ve filmin bitişleri de farklıdır: Kitapta Hayes imralı Adası'ndaki başka bir hapishaneye transfer edilir ve oradan deniz yoluyla kaçar; filmde ise Hayes, istemeden öldürdüğü başgardiyanın üniformasını giyerek gardiyan kılığında hapishaneden kaçar.
Gelişimi
Film büyük çoğunlukla Türkiye'de geçmesine rağmen istanbul Valiliği'nin filme ev sahipliği yapmayı reddetmesi üzerine, filmin tamamı Malta'da çekilmiştir. Aktörlerin çoğunluğu Maltalıyken; italyan, Amerikan, Yunan ve Ermeni oyuncular da filmin kadrosunda yer almaktadır.
Tepkiler ve sonuçları
Gösterime girmeden önce Türkiye tarafından protesto edilen Geceyarısı Ekspresi, 52. Akademi Ödülleri'nde aday olduğu 6 dalın 2'sinde Akademi Ödülü kazandı (En iyi özgün müzik: Giorgio Moroder ve en iyi uyarlama senaryo: Oliver Stone)
18 Mayıs 1978'de Midnight Express farklı ülkelerden gelen gazetecilerden oluşan bir izleyici grubuna Cannes Film Festivali kapsamında gösterildi. 43 gün sonra Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye mahkûmların değişimi konusunda bir müzakereye girdi.
Aralık 2004'te Türkiye'ye yaptığı bir ziyaret sırasında kitaptan uyarlanan filmin senaryo yazarı Oliver Stone yazdığı şeyleri çekim aşamasında fazla dramatize ettiğini kabul ederek özür diledi.
Yakın zamanda Amerikan basınına yaptığı açıklamalarda da Billy Hayes Türkiye hakkında fikir ve anılarının filmde olduğu gibi sadece negatif şeylerden oluşmadığını ve filmde çarpıtılan Türkiye görüntüsü yüzünden vicdan azabı duyduğunu belirtiyor.
