Gazetecilikte etiği genel etik kurallarından soyutlamak mümkün değildir. Ancak her meslekte olduğu gibi gazeteciliğin de kendine özgü etik ilke ve kuralları vardır. Gazetecilikte mesleki etik kurallarına ve ilkelerine işlerlik kazandırmak hukuk ve özdenetim olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilmektedir. Özdenetim, mesleki saygınlığı sağlamak, doğru, güvenilir haber vermek, yorumları inanılır kılmak, okuyucunun güvenini sürdürmek için yapılması ve yapılmaması gerekenlerin bütünüdür. Özdenetim yöntemleri basını özgür, demokratik rejimlerle yönetilen ülkelerde söz konusudur. Basın özgürlüğünün kötüye kullanılmasını ve devletin basına müdahalesini önlemek için, bir başka deyişle özgür, sorumlu ve sorunsuz bir basın için özdenetim anlayışı ve özdenetim kurumları doğmuştur . Basında özdenetimi sağlamak için oluşturulan kurumlar su şekilde sıralanabilir:
1-Mesleki örgütlerinin ve yayın organlarının ilke ve kuralları,
2-Yasal kuruluşlar,
3-Gönüllü ya da ihtiyari kuruluşlar,
4-Ombudsmanlık,
5-Basın Konseyi,
6-Dünya Basın Konseyleri Birliği ve Sınır ötesi medya organizasyonları.
-Gazetecilik Meslek ilkeleri ve Amaçları-
Çeşitli mesleki kuruluşlar tarafından geliştirilmiş bulunan gazetecilik meslek ilkeleri, gazetecilere yol gösteren, doğru davranışı teşvik eden yanlış davranışlardan kaçınmayı öğreten ilkelerdir. Bu ilkeler ayrıntılı olarak incelendiğinde iki önemli amacın ön plana çıktığı görülmektedir. Bunlardan ilki gazetecilik misyonunu, görevini koruma altına almaktadır. Bu misyon en iyi şekilde gazetecinin toplumsal sorumluluğu başlıklı metinlerde ifadesini bulmaktadır.
-Habere Konu Olan Kişilere ilişkin ilkeler-
Etik kodlar içindeki habere konu olan kişilere nasıl davranılması gerektiğine ilişkindir. Yayınlarda hiç kimse; ırkı, cinsiyeti, sosyal düzeni ve dini inançları nedeniyle kınanamaz, aşağılanamaz. Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez. Suçlu olduğu yargı kararıyla belirlenmedikçe hiç kimse suçlu ilan edilemez. Gazeteci, kamuya mal olmuş bir şahsiyet bile olsa, halkın haber alma, bilgilenme hakkıyla doğrudan bağlantılı olmayan hiçbir amaç için, izin verilmedikçe, özel yaşamın gizliliği ilkesini ihlal edemez. Genel olarak bakıldığında, bu ilkelerin, en başta kişilerin özel yaşamına kamu yararı gerekmedikçe müdahale edilmemesi; haksız suçlamalardan kaçınılması; çocuk suçluların ve tecavüz kurbanlarının kimliklerinin gizlenmesi; ayrımcı ve cinsiyetçi dil kullanmaktan kaçınılması gibi kişileri korumaya yönelik hükümler içerdiğini görüyoruz.
-Özel Yaşama Müdahale-
Medya etiğinin en çok tartışılan konularının başında, gazetecilerin sık sık kişilerin özel yaşam alanlarına müdahale etmesi gelmektedir. Gazeteciler çoğu zaman kamunun bilme hakkı adına kişilerin özel yaşamlarının gizliliği ilkesini ihlal ederler. Burada yanıt aranması gereken soru, özel yaşamın gizliliği sınırının nerede çizilmesi gerektiğidir. Gazeteciler asla özel yaşama müdahale etmemeliler mi? Bu konuda meslek örgütleri çeşitli ilkeler geliştirmişlerdir. Basın konseyi tarafından kabul edilen Basın Meslek ilkelerinin 5. maddesi özel yaşamı konu almaktadır: Kişilerin özel yaşamı, kamu çıkarlarının gerektiği durumlar dışında yayın konusu olamaz.
"NEJDET ATABEK'in yazısından alıntıdır" (Anadolu üniversitesi iletişim bilimleri fakültesi)
