irlandalılar tarafından da kullanılmış bir çalgı. kanımca dünyanın en iyi ses veren müzik aletlerinden biri. bunun aynısı sayılabilecek derecede benzer tulum vardır bizde de (bkz: içimizdeki irlandalılar)?
iskoçların ingilizler tarafından yasaklanmış olan yerel çalgısıdır. bir savaş aleti olarak kullanıldığı zamanlar görülmüştür, tarihin en gaz veren çalgısıdır bana göre. bu heriflerden william wallace gibi adamlar çıkmasına şaşmamalı.
efendim lazların tulumudur düpedüz. isminin hikayesi de şöyledir:
hikaye bu ya bir gün idris ve cemal zamparalık yapmak için çömlekçi mahallesinde nataşa aramaya başlarlar. derken bir kadına rastlarlar en sonunda. gel gör ki hayat kadını rus değil iskoçtur. idris de cemal de uslu çocuklar olup kadın ayırmadıklarından bu kadını bir otele götürürler. ilk önce cemal, hanım kızımızla muhabbetler içinde olmak istediğini söyler idrise. idris kabul eder. lakin cemal bir türlü erekte olamamaktadır.
-ula idrüs pen tulum sesini duymayinca ha penum uşak harekata geçmayi.
-tamam daa! pen çalarim dişarida.
-haçan minnettar galurum sana eğer çalarusan.
derken idris tulumu çalmaya başlar. başlamasıyla birlikte cemal makine gibi bir performans sergiler. dışarıdan sesi duyulan bu hoş enstruman iskoç kadını da tahrik etmiştir. kadın kelt dilinde cemale bu büyüleyici müzik aletinin adını sorar. tabi cemal bunu anlamaz. işini bitirmiştir artık, kapıyı açar ve:
-gay daa. uşağım sen de gay. penum işim pittu.
der.
iskoç hanım kızımız da gayda olduğunu sandığı bu sarhoş edici sesler çıkaran müzik aletini hatıra olarak ülkesine götürür ve gayda karadenizin ve iskoçyanın ortak çalgısı olur o günden sonra.
üflemeli enstrumanlardan biridir. gayda, iskoçya'yla özdeşleştirilmiştir bir çalgıdır. deriden yapılan tulumun üstüne kolla bastırılarak verilen hava, gaydanın ucundaki borulardan ses çıkmasını sağlar. m.ö. 100 yıllarında ortaya çıkan gayda, yalnızca iskoçya'da değil tüm avrupa'da çalınırdı.
iskoçların giydigi eteği mukemmel bir şekılde tamamlayan, bızım artvin yoresının tulumunun batı mutantına ugramıs hali gibi birşeydır. Çalmak için 2 silindir li 4 bar hava üretebılen bır akcıgere sahıp olmak gerektırebılır.
